Collageensupplementen zijn hot. Niet alleen worden collageensupplementen gebruikt in combinatie met krachttraining om de hoeveelheid vetvrije massa en spiermassa te vergroten, maar vooral ook om onze huid er jonger, steviger en frisser uit te laten zien. Het is niet zo gek gedacht dat een collageensupplement onze huid kan verstevigen en ontkreukelen. Naast water is namelijk collageen een belangrijk bestanddeel van de huid. Daarnaast zorgt collageen er samen met hyaluronzuur en elastine ervoor dat onze huid elastisch blijft en volume behoudt. Als we voldoende eiwitten consumeren, dan lijkt ons lichaam prima in staat om collageen aan te maken. Toch zweren sommigen dat collageensupplementen essentieel zijn voor een mooie huid. Maar wat zegt de wetenschap eigenlijk?
Een meta-analyse is zo goed als de studies die worden geïncludeerd
Eerlijk gezegd zijn er niet heel veel studies uitgevoerd waarin de effecten van collageensupplementen op de huid zijn onderzocht en veel van die studies hebben nogal wat tekortkomingen. Zo ook de studies die we op konden trommelen.
We konden namelijk een meta-analyse vinden waarin het effect van een collageensupplement op de huid is onderzocht. Over het algemeen leidde het gebruik van het collageensupplement ertoe dat de deelnemers van het onderzoek een stevigere, soepelere huid kregen en het aantal rimpels leek af te nemen. Er zijn echter wel een paar forse tekortkomingen bij deze studie en die daarom ons voorhoofd stevig doet fronsen. Zo werd er in deze meta-analyse veelal gebruik gemaakt van studies waarin het collageensupplement niet alleen collageen, maar ook vitamines, anti-oxidanten, hyaluronzuur, chondroïtinesulfaat en co-enzym Q10 bevatte.
Omdat er zoveel verschillende ingrediënten in het supplement zaten, is het onmogelijk om het effect van collageen op de huid te isoleren. Daarnaast varieerde de dagelijkse 372 milligram tot wel 30 gram collageensuppletie per dag en hoewel in de studies wel een placebo werd gebruikt, bestond de placebo uit een koolhydraatsupplement. Waarom is het belangrijk te noemen dat het placebo uit een koolhydraatsupplement bestond? Doordat de interventiegroep een collageensupplement kreeg, was waarschijnlijk de eiwitinname hoger, dan van de placebogroep. De gevonden gunstige effecten op de huid kunnen dus veroorzaakt worden door een hogere eiwitinname. Tenslotte werd in de geïncludeerde studies de leefstijl van de deelnemers niet gecontroleerd en dus zeker niet gestandaardiseerd. Het is bekend dat het voedingspatroon, beweeg- en slaappatroon, alcohol- en tabaksgebruik grote invloed heeft op de conditie van de huid. Aangezien niet op deze leefstijlfactoren werd gecontroleerd, is het onduidelijk of de effecten veroorzaakt worden door het collageensupplement, of door leefstijlfactoren.
Pure collageenhydrolysaten
Gelukkig zijn er ook experimenten uitgevoerd waarin het effect van een puur collageensupplement, dus zonder vitamines, anti-oxidanten, hyaluronzuur, chondroïtinesulfaat en co-enzym Q10 op de huid is onderzocht. Er is een experimentele studie uit 2015 en een uit 2016 waarin de effecten 2,5 en 5 gram collageensupplement, of een placebo op onder andere de elasticiteit en voorkomen van rimpels is onderzocht. En je raadt het al; het collageensupplement leek voor minder rimpels en een stevigere huid te zorgen. En ook hier hebben we dezelfde kritiek als op meta-analyse. Er is een placebo gebruikt dat geen eiwitten bevatte en er is niet gecontroleerd en gestandaardiseerd op verdere leefstijlfactoren die invloed kunnen hebben op de huidgezondheid.
Daarnaast bleken de beginwaarden van de placebogroep ten aanzien van huidelasticiteit en rimpels beter te zijn, of van de interventiegroep slechter te zijn, waardoor er simpelweg regression to the mean blijkt te zijn. Wablief? Regression to the mean betekent regressie naar het gemiddelde. Dus als de waargenomen waarde van een toevalsvariabele sterk van het gemiddelde afwijkt, is er geen grotere kans dat de volgende waarneming zich dichter bij het gemiddelde zal bevinden, maar er is wel een grote kans dat het gemiddelde van de waarnemingen naar het gemiddelde van de toevalsvariabele neigt. Huh? Plat gezegd als de gemiddelde waarde van de eerste meting sterk afwijkt van het normale gemiddelde, dan zal de volgende meting dichter bij het gemiddelde liggen. Dus de gemiddelde slechtere huidelasticiteit en het aantal rimpels bij de interventiegroep zal respectievelijk verbeteren en afnemen, niet omdat het interventiemiddel werkt, maar door het regression tot the mean fenomeen.
En dus….
Op basis van de beschreven studies zijn wij niet overtuigd van de huidverjongende effecten van collageensuppletie. Heel veel kwaad kan het gebruik van een collageensupplement ook niet, maar er zijn andere maatregelen die je kan nemen die bewezen effectief zijn om je huid in conditie te houden. Verminder bijvoorbeeld de blootstelling aan direct zonlicht op het heetst van de dag en gebruik een goede zonnebrandcrème, rook en drink niet, slaap en ontspan voldoende en nuttig een verantwoorde voeding. Tenslotte zorgt sporten in het algemeen en krachttraining in het bijzonder voor een goede huidconditie.