De huid en de verschillende delen van de huid kennen een groot aantal functies. Omdat de huid het meest oppervlakkige orgaan is, is het ook het meest kwetsbaar voor invloeden van buitenaf. De huid wordt blootgesteld aan bacteriën, schavingen, extreme temperaturen en schadelijke chemicaliën. In dit artikel worden de diverse functies van de huid beschreven.
Bescherming
De huid geeft minimaal drie vormen van bescherming: chemisch, fysisch en biologisch
Chemisch
De secretie van melanine van de huid is een vorm van chemische bescherming van de huid tegen zonlicht en hoewel er bacteriën op de huid leven zorgt de zure huidmantel ervoor dat bacteriën zich niet kunnen vermenigvuldigen. Ook worden schadelijke bacteriën gedood door de talg wat de huid produceert. Tevens scheidt de huid een soort antibioticum uit wat bacteriën doodt. Beschadigde huid maakt een grote hoeveelheid cathelicidine aan. Cathelicidine vernietigt streptococcen.
Fysisch
De huid biedt het lichaam ook fysische bescherming, doordat de huid ononderbroken is en door de verhoorning. Ondanks dat de huid een goede fysische bescherming biedt, is deze zeer soepel en “licht” te dragen. Doordat de huid ononderbroken is, kunnen bacteriën slecht het lichaam binnen dringen. De glycolipiden in de huid beschermen het lichaam tegen uitdroging. Een aantal vetoplosbare stoffen (vitamine A, D, E en K en steroiden), organische oplosmiddelen (zoals aceton), zware metalen kunnen het lichaam wel binnen dringen via de huid. Zware metalen zijn zeer schadelijk voor het lichaam en kunnen tot hersenbeschadiging, of zelfs de dood leiden.
Biologisch
De biologische barrière van de huid bestaat uit: de Langerhanscellen, macrofagen en het DNA zelf. De Langerhanscellen zijn actieve delen van het immuunsysteem. De Langerhanscellen presenteren de schadelijke stoffen (Antigenen) aan de lymfocyten. Macrofagen in de huid vernietigen bacteriën en virussen die het toch gelukt is het lichaam binnen te dringen. En hoewel melanine de huid behoorlijk goed tegen de zon beschermt, beschermt het DNA zichzelf ook. Bepaalde moleculen in het DNA absorberen de hitte en geven deze af aan omringende watermoleculen.
Temperatuurregulatie
Het lichaam functioneert het beste bij een constante temperatuur van 37 graden. Net als de motor van een auto moet het lichaam hitte kwijtraken. Wanneer de temperatuur buiten het lichaam lager is, dan de lichaamstemperatuur kan het lichaam warmte aan de omgeving afgeven. In rust en verder normale omstandigheden (buitentemperatuur lager dan 32 graden) scheiden de zweetklieren een halve liter zweet per dag uit. Wanneer de lichaamstemperatuur stijgt, dilateren de huidvaten en worden de zweetklieren gestimuleerd om zweet uit te scheiden. Het lichaam is in staat om 12 liter zweet per dag uit te scheiden. De verdamping van zweet op de huid ontrekt hitte aan de huid. Op deze manier kan het lichaam dus ook warmte kwijt raken. Wanneer het koud is, contraheren de bloedvaten van de huid. Op deze manier blijft warmte bewaard in de kern van het lichaam.
Prikkelwaarneming
De huid bevat zeer veel sensorische receptoren welke eigenlijk bij het zenuwstelsel horen. De cutane receptoren worden exteroreceptoren genoemd, omdat ze reageren op stimuli buiten het lichaam.
Metabole functie
Wanneer zonlicht de huid raakt, worden cholesterolachtige moleculen omgezet in een precursor voor Vitamine D. Vitamine D speelt een zeer belangrijke rol in het Calciummetabolisme. Ook worden enkele carcinogene (kankerverwekkende) stoffen in de huid al onschadelijk gemaakt en zet het cortisol om in hydrocortisol.
Bloedreservoir
In de huid kan zich 5% van de totale bloedvoorraad bevinden. Wanneer bloed elders in het lichaam nodig is, contraheren de vaten in huid en kan het bloed op andere plaatsen in het lichaam worden gebruikt. Heftige fysieke inspanning is bijvoorbeeld een situatie waarbij bloed op een andere plaats in het lichaam nodig is.
Uitscheiding
Kleine hoeveelheden afvalstoffen (ureum, ammonia) raakt het lichaam middels zweten kwijt. De vorming van urine is echter een meer efficiënte methode om afvalstoffen kwijt te raken. Zweten is wel een zeer effectieve manier om zout kwijt te raken.
Bronnen:
GA Thibodeau, Patton KT 2007, Anatomy & Physiology, Mosby/Elsevier
EN Marieb, Hoehn K 2007, Human Anatomy & Physiology, Pearson/Benjamin Cummings