Hoewel de topsport en met name het wielrennen onder het vergrootglas liggen wat betreft dopinggebruik, wordt de meeste doping in de reguliere sportschool gebruikt. Van de twee miljoen bezoekers van sportscholen gebruikt ongeveer tien procent illegale middelen om een groter, gespierder en slanker lichaam te ontwikkelen. De doping wordt vaak via internet gekocht en de gebruiker weet vaak niet wat de exacte werking en bijwerkingen kunnen zijn. De bekendste dopinggeduide middelen zijn anabole steroïden (methyltestosteron, oxandrolon, primobolan, oxymetholon, boldenon), groeihormoon (hGH, somatotropine), DNP, amfetaminen en efedrine. De verschillende dopingmiddelen kunnen gevaarlijke bijwerkingen hebben, zoals een grotere kans op kanker, hart- en vaatziekten, impotentie, depressie en psychosen.
Een overzicht van doping
Hieronder wordt een overzicht gegeven van de verschillende groepen bekende dopinggeduide middelen gegeven. Van de volgende middelen wordt een overzicht gegeven:
- Anabole steroïden
- Groeihormoon
- Insulin Like growth Factor 1 (IGF-1)
- Kortwerkende insulines
- Anti-oestrogenen
- Humaan choriongonadotrofine (hCG)
- Diuretica
- Efedrine
- Cafeïne, theofylline, theobromine
- Amfetaminen
- Schildklierhormoon
- Methylfenidaat
- Lipostabil
- Dinitrophenol (DNP)
Voor zover bekend wordt aangegeven onder welke namen het middel bekend is, wat de vermeende werking is en wat de bijwerkingen zijn.
Anabole steroïden
Verschillende namen van anabole steroïden
Anabole steroïden zijn bekend onder de namen Methyltestosteron, Oxandrolon, Primobolan, Oxymetholon en Boldenon.
Werking van anabole steroïden
Anabole steroïden zijn de synthetische variant van het mannelijk geslachtshormoon testosteron. Testosteron stimuleert de groei van spiermassa en dat is ook het effect van anabole steroïden. Tijdens een anabolenkuur kan twee tot vijf kilogram aan spiermassa worden ontwikkeld. Deze extra spiermassa verdwijnt echter weer vrij snel na het stoppen van een anabolenkuur.
Bijwerkingen van anabole steroïden
Anabole steroïden hebben dezelfde effecten als testosteron. Testosteron stimuleert niet alleen spiergroei, maar ook van andere organen. Bijwerkingen zijn dus ook kanker, ongezonde vergroting van het hart en de prostaat. Verder verkleinen de testikels, omdat deze geen testosteron hoeven aan te maken. Ook kan impotentie ontstaan en zelfs onvruchtbaarheid. Andere belangrijke bijwerkingen zijn agressie, leverschade, hoofdhaarverlies, puisten (acne) en vocht vasthouden. Ook kunnen mannen vrouwelijke borstvorming krijgen, omdat een teveel aan testosteron in het lichaam wordt omgezet in het vrouwelijk hormoon oestrogeen. Vrouwen kunnen een lage stem krijgen en mannelijke beharingspatronen bij anabolengebruik.
Groeihormoon
Verschillende namen van groeihormoon
Groeihormoon is bekend onder de namen Somatotropine en hGH.
Werking van groeihormoon
Groeihormoon versterkt de effecten van anabole steroïden. Groeihormoon stimuleert de effecten van anabole steroïden en dus het effect op spiergroei. Daarnaast stimuleert groeihormoon de vetverbranding en koolhydraatverbranding waardoor afvallen makkelijker wordt. Verder stimuleert groeihormoon botgroei en de groei van banden en pezen.
Bijwerkingen van groeihormoon
Een teveel aan groeihormoon heeft verstrekkende gevolgen op het lichaam. Beenderen van de handen, voeten en gezicht kunnen gaan groeien en uiteindelijk vergroeiingen vormen. Ook wordt de groei van het hart en kankercellen gestimuleerd waardoor uiteindelijk hartspierschade en kankers kunnen ontstaan. Tenslotte worden cellen ongevoeliger voor insuline door groeihormoon, waardoor uiteindelijk diabetes mellitus (suikerziekte) kan ontstaan.
Insulin Like growth Factor 1 (IGF-1)
Verschillende namen van IGF-1
IGF-1 is bekend onder de namen Mecasermin en Igtropin.
Werking van IGF-1
IGF-1 stimuleert de werking van anabole steroïden, groeihormoon en de kortwerkende insulines. IGF-1 heeft dus een sterke anabole werking.
Bijwerkingen van IGF-1
Dezelfde bijwerkingen als groeihormoon.
Kortwerkende insulines
Verschillende namen van kortwerkende insulines
Kortwerkende insulines zijn bekend onder de namen Aspart, Insuline-lispro en Humuline.
Werking van kortwerkende insulines
Kortwerkende insulines stimuleren de opname van aminozuren door spiercellen. Ook stimuleren kortwerkende insulines de opbouw van spiereiwitten uit aminozuren. Daarnaast stimuleren de kortwerkende insulines de glucose-opname uit het bloed door de cellen en de omzetting van glucose tot glycogeen. Tenslotte stimuleren de kortwerkende insulines de vetopslag.
Bijwerkingen van kortwerkende insulines
Bijwerkingen van kortwerkende insulines zijn dikker worden. Deze bijwerking is niet zo gevaarlijk. Gevaarlijke bijwerkingen zijn een stimulatie van de groei van kankers en het ontwikkelen van gevaarlijk lage bloedglucosespiegels (hypoglycemie). Deze hypoglycemie treedt met name ’s nachts op en kunnen tot coma en de dood leiden.
Anti-oestrogenen
Verschillende namen van anti-oestrogenen
Anti-oestrogenen zijn bekend onder de namen, Letrozol, Clomifeen, Tamoxifen en Anastrozol.
Werking van anti-oestrogenen
Anti-oestrogenen worden na een anabolenkuur gebruikt om de lichaamseigen testosteronproductie op te krikken. Tijdens een anabolenkuur worden anti-oestrogenen gebruikt om de omzetting van testosteron in oestrogenen en dus de oestrogenen bijwerkingen tegen te gaan.
Bijwerkingen van anti-oestrogenen
Bijwerkingen van anti-oestrogenen zijn vaginale bloedingen, opvliegers, wazig zien, depressiveit, psychosen, buikpijn, misselijkheid en slecht slapen.
Humaan choriongonadotrofine (hCG)
Verschillende namen van hCG
HCG is bekend onder de namen Pregnyl en Profasil. HCG wordt gewonnen uit de urine van zwangere vrouwen.
Werking van hCG
Na een anabolenkuur ontstaan vaak depressieve gevoelens. HCG gaat deze gevoelens tegen. Ook beperkt hCG het verlies van spiermassa.
Bijwerkingen van hCG
Bijwerkingen van hCG zijn vrouwelijke borstvorming, vocht vasthouden en stemmingswisselingen.
Diuretica (plaspillen)
Verschillende namen van diuretica
Diuretica zijn bekend onder de namen Furosemide en Aldactone.
Werking van diuretica
Diuretica zorgen ervoor dat het lichaam vocht kwijt raakt. Hierdoor worden de spieren nog beter zichtbaar.
Bijwerkingen van diuretica
Naast vocht raakt het lichaam ook vaak belangrijke zouten (elektrolyten) kwijt door het gebruik van diuretica. Deze zouten zijn nodig om spieren (waaronder) de hartspier goed te laten functioneren. Bijwerkingen kunnen dus spierzwakte en hartstilstand zijn, maar ook lusteloosheid, droge mond en dorst.
Efedrine
Verschillende namen van efedrine
Voorheen waren supplementen met efedrine in Nederland legaal. Nadat enkele mensen zijn gestorven na gebruik van efedrine is het middel uit de handel genomen. Middelen waarin efedrine is verwerkt worden vaak stackers genoemd.
Werking van efedrine
Efedrine heeft vergelijkbare effecten als het hormoon adrenaline (adrenerg effect) en in die hoedanigheid stimuleert het de stofwisseling, vetverbranding en hartslag en remt het de eetlust. Efedrine stimuleert dus het verlies van gewicht en vetmassa.
Bijwerkingen van efedrine
Efedrine kan zeker bij mensen die al hartklachten hebben lijden tot een gevaarlijk hoge bloeddruk. Andere bijwerkingen zijn slaapstoornissen, nervositeit, beven en een verminderde immuniteit.
Cafeïne, theofylline, theobromine
Verschillende namen van cafeïne
Het scala aan supplementen waarin cafeïne, theofylline en theobromine is verwerkt, is te groot om hier een opsomming te geven. Cafeïne is echter ook te vinden in koffie, cola, guaranakauwgum, thee en energydrinks. Cafeïne is echter een mild stimulerend middel en wordt niet meer een dopinggeduid middel genoemd.
Werking van cafeïne
Cafeïne gaat vermoeidheid tegen, waardoor mensen harder kunnen trainen. Ook is het een lichpijnstillend middel, zodat mensen harder kunnen trainen. Het lijkt er tevens op dat cafeïne de vetverbranding stimuleert.
Bijwerkingen van cafeïne
Zeker voor mensen die gevoelig zijn voor cafeïne kan het middel leiden tot slapeloosheid, hartkloppingen, nervositeit, gejaagdheid en trillen.
Amfetaminen
Verschillende namen van amfetaminen
Amfetaminen zijn bekend onder de namen Fenfluramine, Vyvansel, Adderall, Sibutramine en Phentermine.
Werking van amfetaminen
Amfetaminen imiteren de werking van adrenaline en noradrenaline en remmen daarom gevoelens van vermoeidheid, dorst en pijn. Hierdoor lijken mensen over natuurlijke grenzen te gaan. Daarnaast stimuleren amfetaminen de vetverbranding en remmen ze de eetlust.
Bijwerkingen van amfetaminen
Amfetaminen zijn een sterk verslavend middel die als ernstige bijwerkingen uitdroging, hartstilstand, oververhitting, hallucinaties en misselijkheid hebben.
Schildklierhormoon
Verschillende namen van schildklierhormoon
Synthetische schildklierhormonen zijn bekend onder de namen Cytomel, Levothyroxine (Thyrax), Tirtricol en Triacana.
Werking van schildklierhormoon
Schildklierhormonen versterken de werking van groeihormoon. Schildklierhormonen stimuleren in die zin toename van de spiermassa en de vetverbranding en koolhydraatverbranding.
Bijwerkingen van schildklierhormoon
Door inname van synthetische schildklierhormonen daalt de eigen aanmaak van schildklierhormoon. Dit kan uiteindelijk leiden tot vermoeidheid, gewichtstoename door toename van vetmassa, spiervermoeidheid. Een hoge dosering van schildklierhormoon kan leiden tot irritatie, gejaagdheid, slapeloosheid en extreem gewichtsverlies.
Methylfenidaat
Verschillende namen van methylfenidaat
Methylfenidaat is bekend onder de namen Ritalin en Concerta.
Werking van methylfenidaat
Methylfenidaat heeft met name een effect op zelfbeheersing (discipline) en concentratie, waardoor mensen die trainen zich beter aan hun trainingsschema, harder trainen en zich beter aan hun dieet kunnen houden.
Bijwerkingen van methylfenidaat
Doordat mensen voorbij natuurlijke grenzen gaan, moeten mensen langer herstellen. Ook kan het middel leiden tot slaapproblemen.
Lipostabil
Verschillende namen van Lipostabil
Lipostabil is bekend onder de namen ook wel onder de namen Flapjab, Lipomelt, Liposdissolove en Fat-Away.
.
Werking van lipostabil
Lipostabil is ontwikkeld om vetemboliën in bloedvaten op te lossen. Het middel lost echter ook onderhuids vet op en wordt in die toepassing gebruikt om vet bij oogleden en ook vet op de buik te lossen. Het middel valt vetcellen aan om zo vet op te lossen.
Bijwerkingen van lipostabil
Lipostabil valt bij verkeerd gebruik niet alleen vetcellen, maar ook andere cellen aan die kunnen afsterven. Ook infecties en weefselafsterving zijn ernstige bijwerkingen.
Dinitrophenol (DNP)
Verschillende namen van dinitrophenol (DNP)
DNP is bekend onder de naam DNP.
Werking van dinitrophenol (DNP)
DNP ontkoppelt verbrandingsreacties van energieproductie van cellen. Kortweg gezegd; cellen verbranden koolhydraten en vetten, zonder dat daarbij bruikbare energie vrijkomt en het lichaam wordt energetisch inefficiënt en gaat dus veel vet en koolhydraten verbranden om toch aan energie te komen. Bij deze verbranding veel warmte vrij.
Bijwerkingen van dinitrophenol (DNP)
De gevaarlijkste bijwerking van DNP is oververhitting. Deze oververhitting heeft al een aantal doden tot gevolg. Daarnaast zijn extreem zweten, misselijkheid, slapeloosheid en geur- en smaakverlies bijwerkingen.
Bronnen:
Croonen, H. (2014), Medisch Contact, jaargang 70, 7;1340-1341
