De huid bestaat uit verschillende lagen en sublagen. Deze lagen van de huid worden strata genoemd. De huid bestaat uit de epidermis (hoornlaag), dermis (lederhuid) en hypodermis (subcutane laag). Soms wordt de hypodermis niet tot de huid gerekend. De epidermis bestaat uit vier, of vijf strata. De epidermis is niet doorbloed en ontvangt voedingsstoffen en zuurstof vanuit de dermis. De dermis is wel rijkelijk doorbloed. De dermis bestaat uit twee weefsellagen.
De lagen van de huid
De huid bestaat uit drie verschillende lagen. De drie lagen van de huid zijn de:
- Epidermis: de epidermis is de meest oppervlakkige laag
- Dermis: de dermis is de middelste laag
- Hypodermis: de hypodermis is de onderste laag
De bouw van ieder huidlaag wordt hieronder verder beschreven.
Epidermis (opperhuid)
De epidermis is de meest oppervlakkig gelegen huidlaag en wordt ook wel opperhuid genoemd. De epidermis bestaat voor een groot deel uit gestratificeerd (meerlagig) verhoornd plaveiselepitheel. De epidermis bestaat uit vier weefseltypen en vier tot vijf strata (lagen). Eerst worden de verschillende celtypen en daarna de verschillende strata beschreven. De vier celtypen van de epidermis zijn:
- Keratinocyten
- Melanocyten
- Langerhanscellen
- Merkelcellen
De functie van ieder celtype van de epidermis wordt hieronder verder beschreven.
Keratinocyten (keratineproducerende cellen)
Keratinocyten komen het meeste voor in de epidermis. Ongeveer 90% van alle cellen van de epidermis zijn keratinocyten. De keratinocyten van de meest diepe laag van de epidermis (stratum germinativum, of stratum basale) worden basale keratinocyten genoemd. Keratinocyten zijn epitheelcellen die zich organiseren als een gestratificeerd verhoornd epitheelweefsel. De keratinocyten vormen een fysieke barrière tegen binnendringers. Daarnaast kunnen de keratinocyten ook immuunfactoren tegen binnendringers vormen.
Melanocyten (melanineproducerende cellen)
Melanocyten komen voor in het stratum germinativum en produceren melanine. Het melanine geeft de bruine, donkere kleur aan de huid. De donkere kleur van de huid beschermt de huid tegen verbranding.
Langerhanscellen (antigeenpresenterende cellen)
Langerhanscellen hebben een sterk vertakt (dendritisch) uiterlijk. Langerhanscellen zijn immuuncellen. Langerhanscellen zijn cellen die ongewenste binnendringers herkennen. Na herkenning binden de Langerhanscellen aan de binnendringer en presenteren de binnendringer aan het immuunsysteem die de binnendringer vervolgens uitschakelt.
Merkelcellen (receptoren)
Merkelcellen komen voor in het stratum germinativum. Merkelcellen zijn receptoren en zijn verantwoordelijk voor de lichte tastzin.
Nu de verschillende celtypen van de epidermis zijn beschreven, worden hieronder de verschillende strata van de epidermis beschreven. De epidermis bestaat uit vier tot vijf strata. Deze strata zijn:
- Stratum corneum
- Stratum lucidum
- Stratum granulosum
- Stratum spinosum
- Stratum germinativum
De verschillende strata van de epidermis worden hieronder verder beschreven.
Stratum corneum (hoornlaag)
Het stratum corneum is de meest oppervlakkige laag en wordt ook wel de hoornlaag genoemd. De dode verhoornde keranitocyten in de hoornlaag worden ook wel corneocyten, of hoorncellen genoemd. Deze hoorncellen bevatten geen celkern meer en liggen dicht tegen en boven elkaar. Tussen de cellen liggen vetten en eiwitten. De hoorncellen vormen een effectieve barrière van de huid.
Stratum lucidum (heldere laag)
Het stratum lucidum is de tweede laag, komt alleen in dikke huid voor en wordt ook wel heldere laag genoemd. Dikke huid komt voor in de handpalmen en voetzolen. Ook de heldere laag bestaat uit dode keratinocyten, maar deze keratinocyten zijn minder verhoornd, dan de keratinocyten van de hoornlaag.
Stratum granulosum (korrelige laag)
Het stratum granulosum is de derde laag en wordt ook wel korrelige genoemd. In deze cellaag hebben de keratinocyten nog een celkern. De keratinocyten produceren in deze weefsellaag eiwitten en vetten, die een belangrijke rol spelen in de barrièrefunctie. In het stratum corneum hebben deze eiwitten en vetten een barrièrefunctie.
Stratum spinosum (spinachtige, stekelige laag)
Het stratum spinosum is de vierde laag en wordt ook wel stekelige laag genoemd. De keritanocyten in deze cellaag hebben een stekelig uiterlijk.
Stratum germinativum (stratum basale, kiemlaag)
Het stratum germinativum is de vijfde laag wordt ook wel kiemlaag genoemd. In de kiemlaag delen de cellen zich snel en vormen dus steeds nieuwe cellen. Deze cellen worden naar de oppervlakkiger gelegen lagen geduwd.
De epidermis is niet doorbloed en ontvangt voedingsstoffen en zuurstof door diffusie vanuit de dermis en geeft ook middels diffusie afvalstoffen af aan de dermis.
Dermis (lederhuid)
De dermis is de middelste huidlaag en wordt ook wel de lederhuid genoemd. De dermis bestaat uit twee lagen. De twee lagen van de dermis zijn:
- Stratum pappilaris
- Stratum reticularis
De verschillende strata van de dermis worden hieronder verder beschreven.
Stratum pappilaris
De stratum pappilaris is de meest oppervlakkige laag van de dermis en ligt vlak onder de stratum germinativum van de epidermis. De stratum pappilaris bestaat uit areolair bindweefsel en bevat veel capillairen en lichaampjes van Meissner. Het bindweefsel wordt door fibroblasten geproduceerd. Capillairen voeren zuurstof en voedingsstoffen aan. Lichaampjes van Meissner spelen een belangrijke rol in de tastzin.
Stratum reticularis
De stratum reticulatis ligt vlak onder de stratum pappilaris, maar is een stuk dikker en stugger. De stratum reticularis bestaat uit vezelig onregelmatig bindweefsel wat ook door fibroblasten wordt geproduceerd. In deze weefsellaag zitten receptoren, capillairen, nagels, haarzakjes, de talg- en zweetklieren.
Hypodermis (subcutane laag, subcutis)
De hypodermis wordt ook wel de subcutane laag, of de subcutis genoemd. De hypodermis ligt direct onder de dermis. De hypodermis wordt soms niet tot de huid gerekend. De hypodermis bestaat uit adipocytair bindweefsel (er ligt vet in de hypodermis opgeslagen). Bij overgewicht en obesitas is de dikte van de subcutane laag flink toegenomen. Ook lopen er zenuwen en bloedvaten door de hypodermis.
Bronnen:
JE. Hall, 2013, Pocket Companion to Textbook of Medical Physiology, Elsevier Inc
GA Thibodeau, Patton KT 2012, Anatomy & Physiology, Mosby/Elsevier
EN Marieb, Hoehn K 2012, Human Anatomy & Physiology, Pearson/Benjamin Cummings