De huid; een overzicht van de huid

De huid is het grootste orgaan van het menselijk lichaam. De huid bestaat uit verschillende lagen. De huid bestaat uit de epidermis, dermis en hypodermis. De epidermis bestaat vervolgens weer uit vier tot vijf lagen. De functies van de huid zijn bescherming, absorptie, uitscheiding, thermoregulatie, productie van vitamine D en de huid speelt een belangrijke esthetische functie. Tijdens het ouder worden, ontstaan er rimpels en wordt de huid slapper. Een gezonde leefstijl kan echter het verouderen van de huid tegen gaan en vertragen. Net als bij elk ander orgaan(stelsel) kunnen er ook aandoeningen van de huid ontstaan.

De lagen van de huid
De huid bestaat uit verschillende lagen. De verschillende lagen van de huid zijn de:

  • Epidermis
  • Dermis
  • Hypodermis

Ieder laag van de huid wordt hieronder kort beschreven.

Epidermis (opperhuid)
De epidermis is de meest oppervlakkig gelegen huidlaag. De epidermis bestaat voor een groot deel uit gestratificeerd verhoornd plaveiselepitheel. De epidermis bestaat uit vier celtypen:

  1. Keratinocyten (keratineproducerende cellen)
  2. Melanocyten (melanineproducerende cellen)
  3. Langerhanscellen (cellen van het immuunsysteem)
  4. Merkelcellen (receptoren)

De epidermis bestaat ook weer uit 4 tot 5 lagen. Deze lagen worden strata genoemd. Deze strata zijn:

  1. Stratum corneum (hoornlaag): het stratum corneum is de meest oppervlakkige laag
  2. Stratum lucidum (heldere laag); het stratum lucidum komt alleen in dikke huid voor
  3. Stratum granulosum (korrelige laag)
  4. Stratum spinosum (spinachtige, stekelige laag)
  5. Stratum germinativum (kiemlaag)

De epidermis is niet doorbloed en ontvangt voedingsstoffen en zuurstof door diffusie vanuit de dermis en geeft ook middels diffusie afvalstoffen af aan de dermis.

Dermis
Fibroblasten, lymfocyten en mestcellen zijn de cellen van de dermis. De dermis ligt onder de epidermis. De dermis bestaat voor een groot deel uit vezelig onregelmatig bindweefsel. In de dermis liggen de klieren en haren van de huid. De dermis wordt ook wel de lederhuid genoemd.

Hypodermis
De hypodermis wordt ook wel de subcutane laag, of de subcutis genoemd. De hypodermis ligt direct onder de dermis. De hypodermis wordt soms niet tot de huid gerekend. De hypodermis bestaat uit adipocytair bindweefsel (er ligt vet in de hypodermis opgeslagen). Ook lopen er zenuwen en bloedvaten door de hypodermis.

Nagels, haren, zweet- en talgklieren
De nagels, haren, zweet- en talgklieren behoren ook tot het grootste orgaan van de mens, namelijk de huid. Hieronder worden kort deze structuren beschreven:

  • Nagels: nagels bevinden zich aan de uiteinde en bovenzijde van de vingers en tenen. Nagels beschermen de uiteinden van vingers en tenen
  • Haren: er zijn drie soorten haren. Lanugo, vellus haar en terminaal haar zijn de drie soorten haar
  • Zweetklieren: de mens heeft twee soorten zweetklieren. Eccriene en apocriene zweetklieren zijn de twee soorten zweetklieren
  • Talgklieren: talgklieren worden ook wel glandulae sebiparae genoemd en produceren talg (sebum)

Functies van de huid
Er zijn verschillende indelingen waarop de functies van de huid kunnen worden ingedeeld. De functies van de huid zijn:

  • Bescherming tegen ziekteverwekkers
  • Absorptie van bijvoorbeeld medicatie
  • Uitscheiding van bijvoorbeeld zweet en talg
  • Productie van vitamine D
  • Temperatuurregulatie (thermoregulatie)
  • Esthetiek (schoonheid)

Ouder worden en het ontstaan van rimpels
Dat de mens ouder wordt, is goed te zien aan de huid. De huid laat duidelijk zien hoe snel iemand veroudert en hoe goed deze persoon voor zichzelf zorgt. Tijdens het ouder worden, worden er steeds minder sterke collagene en elastische vezels in de dermis gemaakt. Doordat de huid minder sterke collagene en elastische vezels bevat, is de huid minder elastisch en kan gaan hangen en rimpels vormen.
Het ontstaan van rimpels en slappe huid is deels erfelijk bepaald, maar leefstijlfactoren hebben zeer grote invloed op de conditie van de huid. Geen enkele crème heeft meer effect op het behoud van een gezonde fitte huid dan leefstijlfactoren. Hieronder staan de factoren die veel invloed hebben huidveroudering:

  • Roken: roken verslechtert de kwaliteit van de collagene en elastische vezels die de lederhuid maakt. Ook vermindert roken de doorbloeding van de huid, waardoor iemand de epidermis minder voedingsstoffen en zuurstof krijgt en de afvalstoffen in de epidermis ophopen. Hierdoor heeft iemand die rookt een grauw uiterlijk
  • Gezonde voeding: gezonde voeding met veel groente, fruit, water en magere eiwitbronnen levert essentiële bouwstoffen waaruit de huidcellen gezonde huid kunnen maken
  • Beweging: beweging stimuleert de doorbloeding van de huid. Een goede doorbloeding voert goede voedingsstoffen en zuurstof aan en zorgt voor een goede afvoer van afvalstoffen
  • Constant gewicht: grote gewichtsschommelingen zijn een aanslag voor een gezonde huid. Snelle gewichtsstijgingen veroorzaken scheuren in de huid die striae worden genoemd. Afvallen is natuurlijk aan te bevelen bij overgewicht en obesitas, maar het is voor de huid beter om gestaag af te vallen
  • Stress: stress trekt bloed weg uit de huid en remt de gezonde opbouw van weefsels en dus ook de huid.

Verwondingen van de huid
De huid kan op verschillende manieren beschadigen en verwond raken. Snijwonden, schaafwonden en brandwonden zijn veelvoorkomende verwondingen van de huid. De huid heeft een groot herstelvermogen. De ernst van een verwonding wordt afgeleid van de grootte en diepte van de verwonding. Hoe dieper en ernstiger de verwonding van de huid, des te groter is de kans op littekenvorming en functieverlies van dat deel van de huid.

Ziekten van de huid
Zoals van elk orgaanstelsel zijn er ook ziekten aan de huid te onderscheiden. Enkele bekende ziekten van de huid zijn:

Bronnen:

JE. Hall, 2013, Pocket Companion to Textbook of Medical Physiology, Elsevier Inc
GA Thibodeau, Patton KT 2012, Anatomy & Physiology, Mosby/Elsevier
EN Marieb, Hoehn K 2012, Human Anatomy & Physiology, Pearson/Benjamin Cummings