Onder acuut hoesten, valt hoesten wat niet langer duurt dan 3 weken. De oorzaak van het hoesten is meestal van infectieuze aard. De meest voorkomende oorzaak is een virus infectie. Bij acuut hoesten kun je onderscheid maken in niet-ernstige lagere luchtweginfecties en ernstige lagere luchtweginfecties. Men noemt een lagere luchtweginfectie ernstig wanneer er een verhoogd risico is op een gecompliceerd beloop. Dit is het geval wanneer er een vermoeden bestaat op het ontwikkelen van een pneumonie. Het risico is ook verhoogd bij zuigelingen en oudere mensen. Voor het herstel van acuut hoesten, hebben antibiotica meestal weinig zin. Dit kan alleen nuttig zijn wanneer het beloop gecompliceerd is. Ook bij kinkhoest, bronchitis en pseudo-kroep is een speciaal beleid nodig.
Acuut hoesten
Zoals hierboven al geschreven, wordt hoesten acuut genoemd wanneer het korter duurt dan drie weken. De klacht die het meeste bij de huisarts gezien wordt is hoesten namelijk ongeveer 152 mensen per 1000 mensen. De meest voorkomende diagnose die onder de hoestende mensen gesteld wordt is een bovenste luchtweginfectie. Er bestaat ook een belangrijke niet-infectieuze oorzaak van acuut hoesten namelijk roken.
Oorzaken van acuut hoesten
Je kunt de oorzaken van acuut hoesten opdelen in aandoeningen van de bovenste luchtwegen en aandoeningen van de onderste luchtwegen. Hieronder volgt een overzicht van zowel de oorzaken van de bovenste luchtwegen als de onderste luchtwegen:
| Oorzaken van de bovenste luchtwegen |
| Sinusitis (ontsteking van de voorhoofdholte(s)) |
| Allergische of niet allergische rhinitis (“neusverkoudheid) |
| Tonsillitis (ontstoken keelamandelen) |
| Faryngitis (ontsteking van de keel) |
| Oorzaken van de onderste luchtwegen |
| Pneumonie (longontsteking) |
| Tracheïtis (ontsteking van de luchtpijp) |
| Acute bronchitis (ontsteking gelegen tussen het longweefsel en de luchtpijp) |
Deze bovengenoemde oorzaken zijn allemaal infectieuze oorzaken. Er bestaat ook een belangrijke niet-infectieuze oorzaak van (acuut) hoesten, dit is namelijk roken. Verder kan men ook nog een onderscheid maken in ernstige en milde luchtweginfecties. Je spreekt van een ernstige luchtweginfectie wanneer deze luchtweginfectie optreedt bij mensen met een verhoogd risico op een gecompliceerd beloop. Deze groep bestaat uit de allerjongsten, de zuigelingen en de oudere mensen. Verder vallen de mensen met een relevante comorbiditeit en de mensen waarbij het vermoeden op een longontsteking bestaat ook in deze groep. Relevante comorbiditeiten kunnen bij kinderen zijn; hartafwijkingen en longafwijkingen, bij volwassen kan dit zijn COPD, neurologische aandoeningen en hartfalen.
Behandeling van acuut hoesten
In principe is bij acuut hoesten geen behandeling nodig. Behandeling met antibiotica is alleen aangewezen wanneer er een verhoogd risico is op een gecompliceerd beloop. Dit is het geval wanneer het zuigelingen en mensen ouder dan 75 jaar betreft, wanneer er een verdenking op een longontsteking bestaat en wanneer iemand naast het acuut hoesten een relevante comorbiditeit heeft, welke hierboven beschreven worden. Wanneer men erg veel hinder van het hoesten ondervindt, kan er een drankje tegen het hoesten voorgeschreven worden. In dit geval zal noscapine voorgeschreven worden. Dit middel werkt dempend op de hoestprikkel. Dit middel zal niet zomaar voorgeschreven worden omdat er ook een groot nadeel zit aan het dempen van de hoestprikkel namelijk dat er ook geen “vuil” meer opgehoest wordt. In de meeste gevallen zal het daarom alleen voor de nacht voorgeschreven worden wanneer mensen zoveel last hebben van het hoesten dat ze er niet van kunnen slapen. Van alle vrij verkrijgbare(zonder recept) hoestdranken, is de werking nooit aangetoond.
Verder zijn adviezen belangrijk zoals niet (passief) roken en niet te vaak de keel schrapen. Hoesten wat veroorzaakt wordt door een hogere luchtweginfectie kan 2 tot 3 weken aanhouden. Belangrijk is het wel dat wanneer men langdurig ernstig ziek is (koorts > 7 dagen) op tijd aan de bel te trekken. Dit geldt ook wanneer men koorts heeft gehad en deze weer terug komt, wanneer men pijn bij de ademhaling krijgt, wanneer men kortademig wordt of een snelle ademhaling krijgt.
Bronnen:
Verheij ThJM, Salomé PhL, Bindels PJ, Chavannes AW, Ponsioen BP, Sachs APE, Thiadens HA, Romeijnders ACM, Van Balen JAM, Huisarts Wet 2003:46(9):496-506., NHG-Standaard Acuut hoesten
EH van de Lisdonk, WJHM van den Bosch, ALM Lagro-Janssen, Ziekten in de huisartspraktijk, Elsevier (2003), Maarssen