Roodvonk is een ziekte die wordt veroorzaakt door bacteriën. In het Engels wordt de ziekte scarlet fever genoemd. Het is een exanthematische ziekte, dit wil zeggen dat er bij deze ziekte een rode verkleuring (vlekjes) optreedt van de huid. De ziekte komt voornamelijk voor bij kinderen. De ziekte wordt meestal veroorzaakt door de bacterie hemolytische streptokokken van groep A.
Roodvonk
Roodvonk is een kinderziekte die wordt veroorzaakt door bacteriën welke meestal de hemolytische streptokok van groep A is. De tijd van de besmetting met de bacterie tot het ziek worden, ook wel de incubatietijd genoemd, is twee tot vijf dagen wat vrij kort is. De ziekte wordt overgebracht via druppels, oraal contact, voorwerpen en via direct manueel contact.
Besmettelijkheid van roodvonk
Iemand met roodvonk is in een bepaalde periode besmettelijk voor anderen. Deze periode loopt ongeveer van vlak voor het uitbreken van het exantheem tot maximaal drie weken daarna. Met behandeling is de besmettelijkheid veel korter (deze kan binnen 48 uur verdwenen zijn).
Hoe vaak komt roodvonk voor?
Roodvonk is een ziekte die voornamelijk bij kinderen voorkomt. Het kan per jaar verschillen hoe vaak het gezien wordt. Maar gemiddeld komt het per jaar ongeveer bij 1 op de 1000 mensen voor. Bij meisjes wordt de ziekte net iets vaker gezien dan bij jongens.
Klachten bij roodvonk
De klachten van roodvonk beginnen acuut. De belangrijkste klachten zijn slikklachten en koorts. Deze klachten kunnen voorafgaan door braken en/of koude rillingen. De tonsillen achter in de keel, dit is het lymfeklierweefsel van de keel (de keelamandelen), zijn ontstoken waarbij ze meestal rood en gezwollen zijn. De pharynxbogen achter in de keel zijn vuurrood. De lymfeklieren in de hals kunnen ook vergroot zijn. Dit zijn dan meestal de submandibulaire lymfeklieren. Deze klieren zijn ook pijnlijk bij palpatie.
Zoals al eerder genoemd is roodvonk een exanthematische ziekte, wat wil zeggen dat er een rode verkleuring (vlekjes) van de huid optreedt. Het exantheem komt op na de klachten die hier boven genoemd zijn. Het is een fijnvlekkig exantheem wat zich op het hele lichaam kan bevinden. Het bestaat uit vele kleine rode puntjes met daartussen rood verkleurde huid. Het exantheem komt ook voor op de slijmvliezen, zo ook de tong eruit komen te zien als een aardbei. Wat typisch is bij dit exantheem is dat het “narcosekapje” vrij is. Dit wil zeggen dat er in het periorale gebied, het gebied rond de mond, geen exantheem is maar een bleekheid. Op sommige plaatsen kan het exantheem samenvloeien waardoor grotere rode plekken ontstaan. Er kunnen ook puntvormige huidbloedinkjes gezien worden in de buigplooien. De huid voelt meestal nogal ruw aan. De huid kan na enige tijd gaan vervellen. Dit kan soms zelfs gebeuren met hele lappen tegelijk. Het vervellen, treedt meestal een week na dat de koorts en het exantheem verdwenen zijn. De koorts en exantheem houden meestal enkele dagen aan. Per persoon is het verschillend hoe de ziekte verloopt. De ziekte kan ook vrij mild verlopen zonder heel veel klachten.
Complicaties van roodvonk
Bij roodvonk kunnen verschillende complicaties optreden. Je kunt deze complicaties opdelen in vroege en late complicaties. Hieronder volgt een overzicht van de vroege complicaties en de late complicaties:
Vroege complicaties:
- Otitis media acute (middenoorontsteking)
- Peritonsillitis (het weefsel rond de keelamandelen is ontstoken)
- Lymphadenitis colli purulenta (ontstekingen van de lymfeklieren in de hals)
Late complicaties:
- Glomerulonefritis acuta (ontstekingen in nierweefsel)
- Polyartritis acuta reumatica (meerderen ontstoken gewrichten bij acuut reuma)
Polyartritis acuta reumatica komt tegenwoordig nog maar zelden voor. Bij deze complicatie kan er ook een blijvende hartklepbeschadiging optreden. Late complicaties treden meestal pas na enkele weken.
Behandeling van roodvonk
In de meeste gevallen hoeft roodvonk niet behandeld te worden omdat de ziekte self-limiting is wat inhoudt dat de ziekte vanzelf weer over gaat. Wanneer men echter ernstig ziek is, kan er besloten worden wel antibiotica te geven. Wanneer men een keer roodvonk heeft gehad, kan men het opnieuw krijgen omdat het niet zorg voor een blijvende immuniteit.
Bronnen:
EH van de Lisdonk, van den Bosch, WJHM, Lagro-Janssen, ALM, Ziekten in de huisartspraktijk (2003), Elsevier gezondheidszorg, Maarssen
Parveen Kumar, Michael Clark, Clinical Medicine (2002), W.B. Saunders, Philadelphia