In eerdere delen van de wetenschapsalmanak hebben we gezien hoe verschillende onderzoeksmethoden bijdragen aan het vergaren van wetenschappelijke kennis. Van observationele studies tot systematische reviews: elk type onderzoek biedt waardevolle inzichten, maar heeft zijn eigen specifieke voordelen en nadelen. We hebben ook de hiërarchie van wetenschappelijk bewijs besproken, waarmee we de kwaliteit en betrouwbaarheid van onderzoeksconclusies kunnen beoordelen.
Meten speelt een centrale rol in het verzamelen van betrouwbare gegevens. Het draait hierbij om het verkrijgen van objectieve en direct waarneembare informatie, zoals het meten van de maximale kracht met een 1RM-test of het bepalen van iemands aerobe capaciteit met een inspanningstest. Maar hoe zeker kunnen we zijn van deze metingen? En hoe bepalen we of een meting stabiel is, zelfs als we deze op verschillende tijdstippen of door verschillende onderzoekers uitvoeren?
In deel 12 van de wetenschapsalmanak richten we ons specifiek op het concept van betrouwbaarheid: hoe meten we de stabiliteit van metingen en schattingen, en waarom is dit van cruciaal belang voor de kwaliteit van wetenschappelijk onderzoek? We verkennen de verschillende soorten betrouwbaarheid en verschillende manieren om betrouwbaarheid te kwantificeren
Wat is betrouwbaarheid?
Betrouwbaarheid verwijst naar de mate waarin een meting overeenkomt met een eerdere meting. Er zijn verschillende soorten betrouwbaarheid, maar de twee die het vaakst voorkomen in studies op het gebied van (sport)voeding, (kracht)training en gezondheid zijn de test-hertestbetrouwbaarheid en de interbeoordelaarsbetrouwbaarheid. Stel je voor dat we de 1RM voor de leg press schatten voor een grote groep mensen door middel van een 10RM-test, en daarna dezelfde meting kort daarna herhalen. Als er een hoge mate van overeenstemming is tussen de eerste en de tweede waarde voor elke deelnemer, dan is de test-hertestbetrouwbaarheid goed. Als er veel grote verschillen zijn tussen de eerste en tweede meting, dan is de test-hertestbetrouwbaarheid slecht.
Luuk en Nick
Stel je nu voor dat we hetzelfde experiment doen, maar met een twist: één zeer gekwalificeerd toponderzoeker (Luuk) neemt de ene meting voor elke deelnemer voor zijn rekening, en een andere zeer gekwalificeerd toponderzoeker (Nick) neemt de andere meting voor elke deelnemer voor zijn rekening. Wanneer we de interbeoordelaarsbetrouwbaarheid beoordelen, kwantificeren we hoe goed Luuk’s metingen overeenkomen met die van Nick. Voor sommige metingen (zoals simpele tests waarbij je alleen maar op “start” drukt op een machine) zouden we een zeer goede overeenstemming tussen elke onderzoeker verwachten. Voor andere metingen, zoals het schatten van de 1RM met behulp van een 10RM-test, is er meer vakkennis nodig. Voor dit soort metingen kan de interbeoordelaarsbetrouwbaarheid bijzonder informatief zijn.
Hoe betrouwbaarheid kwantificeren?
Veel onderzoeksartikelen op het gebied van (sport)voeding, (kracht)training en gezondheid bevatten informatie over de betrouwbaarheid van de metingen die ze hebben gebruikt, maar kwantificeren deze op verschillende manieren. Zo kan de standaarddeviatie binnen de proefpersonen worden gerapporteerd, ook wel de typical error genoemd.
Ook kunnen de grenzen van overeenstemming worden gerapporteerd, bijvoorbeeld met behulp van een Bland-Altman plot.
Verder ken een gepaarde t-test gebruikt worden om te bepalen of de waarden op het ene tijdstip anders waren dan die op een ander moment.
Ook kan de variatiecoëfficiënt worden gerapporteerd.
Tenslotte kan de intra-klassen correlatiecoëfficiënt worden gerapporteerd, wat de meest gebruikelijke manier is om betrouwbaarheid in studies op dit gebied te rapporteren. De betrouwbaarheid van metingen is hoog wanneer de typical error laag is, de grenzen van overeenstemming klein, er geen verschil is tussen de metingen, de correlatie tussen de metingen hoog, de variatiecoëfficiënt laag, en de intra-klassencorrelatie hoog .
Wil je fit worden zonder fratsen. Bestel dan Fit zonder fratsen hier. Of klik op het boek hieronder:
