Een heleboel weefsels bevatten bindweefsel. Zo bestaan pezen, banden (ligamenten) en botten onder andere uit bindweefsel. Bindweefsel bestaat uit fibroblasten. Fibroblasten produceren collageenvezels en eiwitten die vocht binden tot een gel. Bindweefsel kan beschadigd raken. De ontstekingsfase is de eerste fase na beschadiging van bindweefsel en duurt ongeveer 5 dagen. De ontstekingsfase bestaat uit een vasculaire en cellulaire fase.
Toename permeabiliteit bloedvaten tijdens ontstekingsfase
Vlak na beschadiging van het bindweefsel neemt de permeabiliteit van de bloedvaten (vaak capillairen) toe. De permeabiliteit ontstaat doordat de cellen van de capillairen wijken. Door het wijken van de capillaircellen kan bloedplasma uittreden. Het effect van het uittreden van bloedplasma is het ontstaan van oedeem (zwelling). Het ontstaan van een zwelling na weefselschade wordt ook wel tumor genoemd. Het belangrijkste doel van de toename van permeabiliteit na weefselschade is het schoonspoelen van het wondgebied. Door de toename van de permeabiliteit kunnen witte bloedcellen uit de bloedbaan het wondgebied uittreden. Samen met de witte bloedcellen die al aanwezig zijn worden beschadigde cellen opgeruimd.
Weefselschade tijdens ontstekingsfase veroorzaakt pijn
Na weefselschade ontstaat meestal pijn. Pijn wordt ook dolor genoemd. Pijn na weefselschade ontstaat doordat uit de beschadigde weefselcellen en bloedvatcellen stoffen vrijkomen die zenuwen in het wondgebied prikkelen. Stoffen die vrijkomen uit de weefselcellen en bloedvatcellen worden omgezet in prostaglandinen. Naast het prikkelen van de zenuwen in het wondgebied, zorgen de prostaglandinen ook voor vasodilatatie.
Vasodilatatie tijdens ontstekingsfase
Vasodilatatie is met een duur woord het verwijden van bloedvaten. Door het verwijden van de bloedvaten, neemt de doorbloeding van het wondgebied toe. Ook de vaatverwijding veroorzaakt zwelling in het wondgebied. Ook veroorzaakt vaatverwijding roodheid (rubor) en warmte (calor) in het wondgebied. Door de vasodilatatie kunnen meer witte bloedcellen het wondgebied binnendringen.
Toename witte bloedcellen in wondgebied tijdens ontstekingsfase
Witte bloedcellen breken beschadigde cellen af en ruimen beschadigde cellen op. Naast het afbreken van beschadigde cellen, scheiden witte bloedcellen ook stoffen uit die fibroblasten laten migreren naar het beschadigde weefsel. De fibroblasten beginnen met het produceren van collageen en eiwitten. Bij infectie door een bacterie in het wondgebied, ruimen de witte bloedcellen ook de bacteriën op. Het gevolg is de vorming van pus. Het opruimen van dode, beschadigde cellen en bacteriën doet de witte bloedcel door te fagocyteren.
Samenvatting
Weefselschade veroorzaakt zwelling (tumor), roodheid (rubor), warmte (calor), pijn (dolor) en gestoorde functie (functio laesie). Weefselschade veroorzaakt een toename van de permeabiliteit van bloedvaten, prikkelt zenuwen, verwijdt bloedvaten en zorgt voor een toename van witte bloedcellen in het wondgebied. Het doel van de ontstekingsfase is het schoonspoelen en schoonmaken van het wondgebied en voorwaarden creëren voor weefselherstel. De ontstekingsfase bestaat uit een vasculaire fase en een cellulaire fase. In de vasculaire fase start herstel van de beschadigde bloedvaten, worden beschadigde cellen opgeruimd en worden fibroblasten aangetrokken. In de cellulaire fase proberen de fibroblasten het wondgebied te stabiliseren. Tijdens de ontstekingsfase wordt vaak de PRICE-regel door (sport)arts, (sport)fysiotherapeut en/of verzorger gehanteerd. PRICE staat voor P van protection (bescherm het aangedane lichaamsdeel), R staat voor Rest (laat het aangedane lichaamsdeel rusten, I staat voor Ice (koel het aangedane lichaamsdeel), C staat voor Compression (breng compressie aan op het aangedane lichaamsdeel) en E staat voor Elevation (hou het aangedane lichaamsdeel omhoog). In plaats van de PRICE-regel wordt ook wel de MRICE-regel. In plaats van de P van protectie wordt de M van Mobiliseren aangeraden. Het mobiliseren (bewegen) van het aangedane lichaamsdeel moet binnen de pijngrens gebeuren. PRICE en MRICE worden toegepast om de ontstekingsfase zo goed mogelijk te laten verlopen.
Bronnen:
JJ de Morree (2001), Dynamiek van het menselijk bindweefsel. Bohn Stafleu en van Loghum, Houten/Diegem