Naast volwassenen, kunnen ook kinderen te lijden hebben onder psychiatrische aandoeningen. Voorbeelden van psychiatrische aandoeningen die veel bij kinderen voorkomen zijn autisme, ADHD, PDD-NOS, slaapproblemen, eetproblemen, depressie en gedragsproblematiek. Psychiatrische aandoeningen van kinderen die de schoolgaande leeftijd nog niet bereikt hebben vormen een aparte groep. Deze groep aandoeningen wordt in dit artikel besproken.
De etiologie (ontstaanswijze)
Het ontstaan van betreffende problemen heeft met verschillende factoren te maken. Een van de factoren is de fase van ontwikkeling waar het kind op dat moment in zit. Er bestaat hierbij een grote individuele variabiliteit die men bijvoorbeeld op het gebied van taalgebruik goed kan waarnemen. Een andere factor is het temperament van het kind. Dit kan invloed hebben op hoe ouders met hun kind omgaan. Een voorbeeld hiervan is een kind wat op jonge leeftijd al erg veel driftbuien heeft. Het kan zijn dat ouders hierdoor indirect hun kind minder op gaan pakken en/of knuffelen.
Een derde belangrijke factor voor het ontstaan van problemen bij jonge kinderen zijn problemen in het gezin.
Beoordeling van het probleem
Bij de beoordeling van een psychiatrisch probleem van een jong kind, is de arts met name afhankelijk van de informatie die de ouders geven. Het is daarbij belangrijk een onderscheid te maken tussen echt abnormaal gedrag van een kind of normaal gedrag van een kind wat als abnormaal gedrag door erg bezorgde ouders naar buiten wordt gebracht. Verder is het belangrijk om in te schatten of het probleem mogelijk een onderdeel is van een achterblijvende ontwikkeling. Het probleem zou dan kunnen wijzen op metale retardatie op een pervasieve ontwikkelingstoornis.
Verder is het belangrijk de functionaliteit van het gehele gezin te evalueren omdat een niet functionerend gezin problemen bij het kind kan veroorzaken.
Veel voorkomende problemen bij nog niet schoolgaande kinderen
Driftbuien bij kinderen
Peuters vertonen vaak milde driftbuien. Alleen waneer deze driftbuien zeer frequent voorkomen en van ernstige omvang zijn, zijn deze driftbuien abnormaal. De driftbuien worden vaak uitgelokt doordat ouders/verzorgers inconsequent discipline. Wat het gedrag vaak versterkt, is dat het kind vaak onopzettelijk veel aandacht krijgt tijdens een driftbui. De driftbuien zullen afnemen wanneer:
- Er consequente grenzen aan het gedrag van het kind worden gesteld.
- Deze grenzen met vriendelijke maar vastberaden discipline worden benadrukt.
- Het kind minder aandacht krijgt tijdens een driftbui.
Het inhouden van de adem bij kinderen
Dit komt niet zelden bij peuters voor. Het is vaak een uiting van frustratie en woede. Voor ouders kan het alarmerend overkomen wanneer een kind zijn adem inhoudt, met namen wanneer het kind cyanotisch (blauw) wordt. Het is daarom belangrijk dat ouders uitleg krijgen over de aard van de aandoening. Ouders dienen rustig te reageren op een aanval en dienen versterking van een aanval te voorkomen door geen onverdiende vriendelijkheid te tonen naar het kind.
Insomnia (slapeloosheid) bij kinderen
Dit is een probleem wat vaak voorkomt. Bij kinderen tussen de 1 en 2 jaar oud heeft 1 op de 5 problemen met inslapen of goed doorslapen. Meestal is dit probleem binnen enkele maanden over. Het kan echter zo zijn dat het niet overgaat. Vaak is het gedrag van ouders hier een oorzaak van. De volgende factoren kunnen het probleem in stand houden:
- Een directe reactie naar het kind toe wanneer het begint te huilen.
- Een lange tijd doorbrengen bij de bedzijde van het kind.
- Het kind toestaan terug te komen naar de woonkamer.
- Het kind meenemen naar het eigen bed.
Het probleem kan verbeteren door:
- Een routine in te brengen van reguleren bedtijden.
- Probleemgedrag niet versterken.
- De slaapkamer van het kind een fijne plek maken.
- Vermijden van bovenstaande factoren die het probleem in stand houden.
Ouders dienen voldoende ondersteunt te worden om de nieuwe regels vol te houden. Als de bovenstaande maatregelen niet voldoende helpen, is er mogelijk meer aan de hand met het kind en dient het kind doorgestuurd te worden naar een specialist.
Nachtmerries/-angsten bij kinderen
Dit is een probleem wat veel bij peuters voorkomt en wat vaak van kortdurende aard is. Het is belangrijk het kind gerust te stellen en het weer terug in bed en in slaap te begeleiden.
Eetproblemen bij kinderen
Een veel voorkomend eetprobleem is weigering van voedsel. In een kleine minderheid is dit een probleem wat ernstig is en persisteert. Wanneer het gedrag persisteert, komt dit meestal doordat ouders het gedrag versterken waardoor het blijft bestaan in plaats van dat het van voorbijgaande aard is. Het gedrag wordt in stand gehouden door het kind alternatieve (en vaak niet gepaste) voeding aan te bieden wanneer ze weigeren iets te eten. Kinderen krijgen vaak ook een “speciale behandeling” van de ouders om ze te “verleiden” te eten. Ook dit houdt het gedrag in stand. Belangrijk om dit probleem op te lossen is:
- Negeer het probleem zoveel mogelijk, geef het kind dus geen aandacht wanneer het weigert te eten.
- Biedt geen alternatieven aan.
- Stop het kind speciaal te behandelen om het maar aan het eten te krijgen.
Pica bij kinderen
Dit is een eetprobleem waarbij het kind items opeet die geen voedsel zijn. Men kan daarbij denken aan zand, papier en verf. Dit eetprobleem is vaak geassocieerd met andere gedragsproblemen en soms wordt het geassocieerd met mentale retardatie. Het is belangrijk het kind weg te houden bij de items die het eet en eventuele stress bij het kind te verminderen. Dit helpt vaak het probleem te verminderen.
Bron:
Michael Gelder, Richard Mayou and John Geddes, (2003) Psychiatry, Oxford University Press, Oxford