Een stoornis die veel wordt gezien bij oudere kinderen en adolescenten is de antisociale gedragsstoornis. In het Engels wordt deze stoornis Conduct Disorder genoemd, wat weer afgekort kan worden tot CD. Kinderen die lijden aan de antisociale gedragsstoornis, vertonen gedrag dat voor hun omgeving niet geaccepteerd wordt. Dit artikel gaat in op de kenmerken van de antisociale gedragsstoornis, de etiologie, de prognose en de behandeling.
Antisociale gedragsstoornis bij kinderen
Kinderen die een antisociale gedragstoornis hebben, vertonen ernstig en persisterend antisociaal gedrag. Dit gedrag is erger dan normaal opstandig gedrag van een kind of adolescent. De antisociale gedragsstoornis, is de meest voorkomende psychiatrische aandoening onder oudere kinderen en adolescenten.
Het is niet altijd makkelijk een duidelijke lijn te trekken tussen normaal opstandig gedrag of abnormaal opstandig gedrag.
Klinische kernmerken antisociale gedragsstoornis
Bij hele jongen kinderen wordt een antisociale gedragsstoornis veel minder vaak gezien dan bij oudere kinderen en adolescenten. Bij de hele jongen kinderen zie je dan een antisociale gedragsstoornis zich voornamelijk uit in agressief gedrag naar andere kinderen toe en ze zijn erg opstandig.
Bij oudere kinderen en adolescenten uit zich een antisociale gedragsstoornis in de volgende kenmerken:
- Ongehoorzaamheid
- Liegen
- Agressief gedrag
- Problemen op school
- Spijbelgedrag
- Stelen
- Vandalisme
- Pyromanie
- Ongepast seksueel gedrag
- Alcoholmisbruik
- Drugsmisbruik
Etiologie (ontstaanswijze)
Er is gebleken dat omgevingsfactoren erg belangrijk zijn bij het ontstaan van een antisociale gedragsstoornis. Hieronder volgt een overzicht van de omgevingsfactoren die een mogelijke rol kunnen spelen bij het ontstaan van een antisociale gedragstoornis bij een kind:
- Een onstabiele gezinssituatie
- Een gezinssituatie waarbij het gevoel van veiligheid ontbreekt
- Lagere sociale klasse
- Leven in dichtbevolkte gebieden
- Leven in een gebied met hoge criminaliteitscijfers
Naast de omgevingsfactoren zijn er ook nog andere factoren die een rol kunnen spelen bij het ontstaan van een antisociale gedragsstoornis. Zo spelen genetische factoren een kleine rol en ook de rijping van het centrale zenuwstelsel kan een kleine rol spelen.
Prognose
Wanneer kinderen een milde antisociale gedragsstoornis hebben wordt deze meestal in de loop van de tijd veel minder erg. Kinderen die echter een ernstige antisociale gedragsstoornis kunnen hier gedurende een lange tijd last van hebben en de stoornis kan zelfs persisteren op volwassen leeftijd.
De behandeling van antisociaal gedrag bij kinderen
Kinderen die een milde variant van de stoornis hebben, hebben meestal een goed resultaat bij het geven van adviezen aan de ouders en het stellen van duidelijke grenzen aan het gedrag van het kind. Een milde stoornis zie je daarmee in de loop van de tijd afnemen.
Kinderen die een ernstige variant van de stoornis hebben, moeten naar een specialist doorgestuurd worden. De behandeling bestaat dan vaak uit:
- Verminderen van stressvolle gebeurtenissen
- Gedragsprogramma’s voor de ouders waarin geleerd wordt minder aandacht aan het ongepast gedrag te geven en een positieve reactie te geven op normaal gedrag
- Bij leerproblemen moeten kinderen remedial teaching krijgen
- Bij ernstige problemen kan het kind (tijdelijk) uit huis geplaatst worden
- Medicatie heeft geen rol bij de behandeling
Bron:
Michael Gelder, Richard Mayou and John Geddes, (2003) Psychiatry, Oxford University Press, Oxford