Het hartminuutvolume (HMV) is de hoeveelheid bloed die het hart per minuut rondpompt. In rust is het HMV bij vouwen en mannen respectievelijk 4 en 5 liter. Het HMV van sporters in rust is precies hetzelfde als bij ongetrainden, alleen ligt de hartslagfrequentie (HF) bij duursporters in rust veel lager. Hoe kan het nu dat duursporters zo’n lage hartslag hebben? Dit komt omdat het HMV het product is van hartslagfrequentie per minuut en slagvolume. Door duurtraining neemt het slagvolume aanzienlijk toe, waardoor bij een gelijkblijvend HMV de HF kan dalen. Het hart pompt het bloed naar de weefsels. In het bloed wordt het zuurstof gebonden aan rode bloedcellen richting de weefsels gepompt die het zuurstof gebruiken om te kunnen functioneren. Bij intensieve inspanning gebruiken de spieren meer zuurstof en zal het HMV moeten toenemen, om aan de toegenomen zuurstofvraag van de spieren te kunnen voldoen.
Het hartminuutvolume (HMV) in rust bij ongetrainde mannen en vrouwen
Het hartminuutvolume (HMV) is de hoeveelheid bloed die het hart per minuut rondpompt. Het HMV is het product van twee componenten. Deze twee componenten zijn de hartfrequentie per minuut (HF) en het slagvolume (SV).
Het HMV kan in rustende omstandigheden toch aanzienlijk variëren. Zo laten verhoogde bloedspiegels van het stresshormoon cortisol het HMV stijgen.
Het HMV tussen mannen en vrouwen verschilt aanzienlijk. Omdat mannen gemiddeld genomen een groter, zwaarder lichaam en meer spiermassa dan vrouwen hebben, is het HMV van mannen 25% groter, dan van vrouwen.
Het HMV van mannen in rust is ongeveer 5 liter en het HMV van vrouwen in rust is ongeveer 4 liter. Dit verschil in HMV wordt met name bepaald door het 10 tot 20% grotere SV van mannen in vergelijking met vrouwen.
Het HMV van ongetrainde mannen bestaat uit de HF van ongeveer 70 in rust en het SV van ongeveer 71 milliliter. De HF van ongetrainde vrouwen is ook ongeveer 70, maar het SV van vrouwen ligt tussen de 50 en 60 milliliter.
Het HMV in rust bij duurgetrainde mensen
Een lange periode van duurtraining zorgt voor een vergroting van het hart. Door deze vergroting van het hart kan het hart per slag meer bloed rondpompen; het slagvolume is toegenomen. Dit is voordelig want het hart pompt zuurstofrijk bloed naar de spieren die daarmee arbeid kunnen leveren. Als de hoeveelheid bloed die wordt rondgepompt tijdens inspanning wordt vergroot, wordt er ook meer zuurstof naar de spieren getransporteerd en daardoor kunnen de spieren meer arbeid leveren.
Van het grotere SV is ook in rust sprake bij duurgetrainde mensen. Waar ongetrainde mannen een SV van ongeveer 71 ml hebben, is het SV van duurgetrainde mannen wel 100 ml. Bij een gelijkblijvend HMV van 5 liter in rust hoeft het goedgetrainde hart maar 50 keer samen te trekken per minuut. Deze lage hartslagfrequentie in rust wordt bradycardie genoemd.
De HF bij goedgetrainde mensen is tevens lager, omdat zij minder activiteit hebben van het sympatische zenuwstelsel in rust en een groter bloedvolume hebben, soepelere hartkamers en een grotere hartcontractiliteit hebben.
HMV tijdens sporten en inspanning
Tijdens sport en inspanning neemt het HMV toe door de toegenomen zuurstofvraag van de actieve spieren. HMV wordt echter al voor inspanning verhoogd, omdat hogere hersencentra al anticiperen op de inspanning die gaat komen en via het regelcentrum van de bloedsomloop in de ventrolaterale medulla in de hersenstam het HMV al verhogen. Tijdens inspanning wordt de HMV nauwkeurig afgestemd op de vraag van de actieve spieren naar zuurstof.
Bij inspanning zal zowel het SV als de HF toenemen.
Het HMV zal bij duursporters bij maximale inspanning veel hoger liggen doordat zij een veel groter SV hebben dan ongetrainde mensen. De maximale HF is bij ongetrainden en duursporters ongeveer hetzelfde alleen het SV kan bij duursporters wel 50% groter zijn. Hieronder worden de HMV’s gegeven van ongetrainden en duursporters bij maximale inspanning:
- Ongetrainden: HF x SV= HMV; 195 per minuut x 113 ml = 22.000 ml (22 liter)
- Duursporters: HF x SV= HMV; 195 per minuut x 179 ml = 35.000 ml (35 liter)
Bronnen:
William D. McArdle, Victor L. Katch, & Frank I. Katch (2014) Exercise Physiology, Nutrition, Energy, and Human Performance, LWW Philadelphia
