De Ziekte van Crohn is een chronische ontsteking van de slijmvliezen van het maag-darmkanaal. De Ziekte van Crohn maakt deel uit van de Inflammatory Bowel Disease (IBD). Naast de Ziekte van Crohn, maakt ook Colitis Ulcerosa deel uit van IBD. De Ziekte van Crohn wordt ook wel enteritis regionalis of Morbus Crohn genoemd. Vaak zijn bepaalde delen van de dunne en dikke darm aangedaan, maar de ontsteking kan zich ook manifesteren in de mond en de anus. De oorzaak (oorzaken) van Ziekte van Crohn is (zijn) tot op heden nog niet volledig duidelijk. Wel is duidelijk dat erfelijkheid en omgevingsfactoren een rol spelen in het ontstaan van de ziekte en dat roken, stress en een appendectomie (verwijdering van de appendix) de ziekte kunnen verergeren. De Ziekte van Crohn heeft een grillig beloop, zo kunnen er perioden met geen tot weinig klachten zijn. Plots kunnen er echter veel klachten zijn. Er zijn zowel klachten binnen het maag-darmkanaal, als buiten het maag-darmkanaal. Voor het stellen van de diagnose kunnen maanden verstrijken. De behandeling van de Ziekte van Crohn bestaat met name uit medicijnen. Soms kan echter een operatie noodzakelijk zijn.
Oorzaak van de Ziekte van Crohn
De oorzaak (oorzaken) van de Ziekte van Crohn is (zijn) nog niet volledig duidelijk. Men denkt dat de volgende factoren een belangrijke rol spelen in het ontstaan en, of verergering van de ziekte:
- Erfelijkheid, afwijkingen in bepaalde genen lijken de kans op het krijgen van de Ziekte van Crohn te vergroten.
- Omgevingsfactoren, de Ziekte van Crohn komt meer voor in Westerse welvarende gebieden, zoals Noord-Amerika en Noord-Europa. Hier lijkt een relatie met de betere hygiëne in deze landen. Door de betere hygiëne zou het immuunsysteem de lichaamseigen slijmvliezen van het maag-darmkanaal aanvallen (auto-immuunziekte).
- Roken, roken verergert de ziekte, maar is geen primaire oorzaak van de ziekte.
- Appendectomie, een verwijdering van de appendix verergert de ziekte, maar is geen primaire oorzaak van de ziekte.
- Stress, ook stress kan de ziekte verergeren, maar is geen primaire oorzaak van de ziekte.
Symptomen van de Ziekte van Crohn
De Ziekte van Crohn heeft een zeer grillig verloop. Zo kunnen er lange perioden van geen tot weinig klachten zijn, maar plots een aanval komen met zeer klachten. Een periode van veel klachten wordt een excacerbatie, of opvlamming genoemd. Het klachtenpatroon van de Ziekte van Crohn kan onder andere bestaan uit klachten binnen het maag-darmkanaal en klachten buiten het maag-darmkanaal:
- Bloedverlies, door de bloedende ontsteking in het maag-darmkanaal
- Diarree, door een verminderde opname van water in de dikke darm
- Vermagering, door een verminderde opname van voeding in de dunne darm
- Bloedarmoede, door een verminderde opname van bijvoorbeeld vitamine B12 in de dunne darm
- Obsipatie (verstopping)
- Onnatuurlijke verbindingen tussen bepaalde darmdelen. Deze verbindingen worden fistels genoemd
- Vernauwing van de darm, door littekenweefsel
- Oog- en huidaandoeningen
De arts stelt onder andere de diagnose op basis van onder andere het bovenstaande klachtenpatroon, maar zal daarnaast ook lichamelijk onderzoek verrichten, laboratoriumonderzoek inzetten en beeldvormende technieken (Röntgen, MRI-scan, CT-scan, Echografie en gastro- en coloscopie) inzetten om de diagnose te kunnen stellen. Voor het stellen van de diagnose kunnen maanden voorbij gaan.
Behandeling van de Ziekte van Crohn
Er is tot op heden geen behandeling die de Ziekte van Crohn geneest. Wel zijn er goede medicijnen die de symptomen kunnen bestrijden en, of de ernst van de ziekte beperken. De behandeling met medicijnen wordt een step-up behandeling genoemd. Dit betekent dat met medicatie wordt gestart die milde bijwerkingen heeft. Naarmate medicatie onvoldoende effectief is wordt steeds zwaardere medicatie ingezet. Milde en, of zware ontstekingsremmers, antibiotica en diarreeremmers kunnen onderdeel zijn van de medicamenteuze behandeling van de Ziekte van Crohn. Wanneer er sprake is van een vernauwing van het darmstelsel kan een operatie nodig zijn. Soms wordt daar een stoma bij aangelegd. Roken en stress kunnen een opvlamming van de ziekte uitlokken. Het is daarom belangrijk om te stoppen met roken en stress zoveel mogelijk te proberen te beperken. Ook alcoholgebruik en ongezond eten kunnen een opvlamming uitlokken. Weinig alcohol drinken en gezond eten, kunnen dus de kans op een opvlamming ook beperken. Een diëtist kan hulp bieden bij het samenstellen van een gezond voedingspatroon. Ook kan de diëtist hulp bieden bij een langdurige opvlamming. Bij een langdurige opvlamming kan de kans op voedingstekorten toenemen. De diëtist kan beoordelen welke aanpassingen in de voeding tijdens een opvlamming nodig zijn om voedingstekorten tegen te gaan.
Bronnen:
CBO (2008), Samenvatting Richtlijn Diagnostiek en Behandeling van Inflammatoire Darmziekten bij Volwassenen, Stichting Initiative on Crohn and Colitis