Als je vetmassa wil kwijt spelen, dan moet je een negatieve energiebalans zien te krijgen. Praktisch gezien, moet je minder calorieën innemen, dan dat je er verbrandt om af te vallen. Eet je meer calorieën, dan dat je er verbrandt, dan neemt je vetmassa toe. Simpel zat, toch? Nee, toch niet. Niet iedereen lijkt hetzelfde te reageren op een negatieve en positieve energiebalans. Bij sommige mensen lijkt de naald van de weegschaal muurvast te zitten, terwijl ze toch in de calorische min zitten. Andere mensen lijken alles te kunnen eten, zonder ook maar een gram zwaarder te worden. Dat sommige mensen maar moeilijk afvallen en makkelijk aankomen, lijkt niet alleen maar zo, maar er is wel degelijk wetenschappelijk bewijs voor deze vloek. Ook lijkt er bewijs te zijn dat met een hoge eiwitinname je deze vloek kan bezweren, maar is dat echt zo?
Te zwaar en fors in de min
Zo concludeerden Noorse onderzoekers dat mensen met obesitas die op een sterk energiebeperkt dieet (1000 kcal per dag) werden gezet niet allemaal in dezelfde mate afvielen. De Noren kwamen tot die conclusie door 71 proefpersonen met obesitas 8 weken lang op een dieet van 1000 kcal te zetten. Zowel voor als na de dieetperiode werd onder andere de ruststofwisseling en vetmassa bepaald. De Noren zagen dat niet iedereen in dezelfde mate afviel. Dat is op zich niet zo verrassend, want mogelijk hebben de deelnemers een ander activiteitenpatroon gehad. Wat wel verassend was, was dat bij de deelnemers die het minste afvielen de ruststofwisseling het meeste was gedaald. Het verschil in gewichtsverlies werd bijna geheel verklaard door het verschil in ruststofwisseling. De daling in ruststofwisseling bij het volgen van het energiebeperkte dieet zorgde er bij sommige deelnemers dus voor dat deze deelnemers minder afvielen.
Fors in de plus
Ook komt niet iedereen evenveel aan bij een overmatige calorie-inname. Zo komen sommige mensen tot wel 10 keer meer aan als ze 1000 kcal meer eten, dan hun energiebehoefte, dan andere mensen. Amerikaanse onderzoekers kwamen in de vorige eeuw tot die conclusie. De Amerikanen onderzochten daarvoor 16 slanke landgenoten. De proefpersonen moesten 8 weken lang 1000 kcal meer eten, dan ze nodig hadden. De onderzoekers bepaalden voor en na de eetperiode onder andere het gewicht en NEAT. NEAT staat voor Non Exercise Activity Thermogenesis en staat voor alle energie die je verbrandt met bewegen, zonder daar bewust mee bezig te zijn, zeg maar het friemelen met je vingers, het niet stil kunnen zitten. Wat bleek? Bij de mensen die het minste aankwamen, zagen de onderzoekers een forse stijging van Non Exercise Activity Thermogenesis. Bij de mensen die het meeste aankwamen, steeg de NEAT bijna niet.
Eiwitten beschermen ten dele tegen aankomen
We weten nu dus dat sommige mensen moeilijk afvallen en makkelijk aankomen, maar kan een hoge eiwitinname beschermen tegen gewichtstoename? Om antwoord op onder andere deze vraag te geven, bepaalden een groep onderzoekers in oktober 2021 het energiegebruik van 77 proefpersonen, nadat de proefpersonen 24 uren niks hadden gegeten en gedronken. Na een dag niks eten en drinken, daalde bij sommige proefpersonen het energiegebruik met maar liefst 350 kcal en bij sommige proefpersonen daalde het energiegebruik bijna niets, of nam het zelfs toe. Bij sommige proefpersonen daalde het energiegebruik door een caloriebeperking dus meer, dan bij andere proefpersonen. Belangrijk hierin is dat de hoeveelheid spiermassa in 24 uren niet zoveel kan afnemen dat het de daling in energiegebruik kan verklaren.
Naast het energiegebruik na een dag niks eten en drinken, werd ook het energiegebruik bepaald, nadat de proefpersonen 2 keer zoveel calorieën consumeerden, dan ze nodig hadden. De calorieën werden geleverd door een eiwitarm dieet. Ook nu zagen de onderzoekers grote verschillen tussen proefpersonen. Bij sommige proefpersonen nam het energiegebruik maar met 127 kcal toe, terwijl bij andere proefpersonen het energiegebruik met 270 kcal toenam.
En dan de hamvraag: kan een hoge eiwitinname beschermen tegen gewichtstoename als je meer eet, dan je nodig hebt? Om die vraag te beantwoorden, werd wederom het energiegebruik bepaald, nadat de proefpersonen 2 keer zoveel calorieën consumeerden, dan ze nodig hadden. De calorieën werden geleverd door een eiwitrijk dieet. En inderdaad het gemiddelde energiegebruik nam door een eiwitrijk meer toe, dan bij een eiwitarm dieet. Echter bij de mensen die het meest gevoelig zijn voor gewichtstoename bij een te grote calorie-inname had het eiwitrijke dieet een minder groot effect. Concluderend kunnen we dus zeggen dat een eiwitrijke voeding maar ten dele beschermt tegen gewichtstoename.
En nu?
Voordat je jezelf oprolt onder je dekbed en in slaap huilt, omdat je makkelijk aankomt en moeilijk afvalt, is het goed om te realiseren dat vele factoren een rol spelen in gewichtsbeheersing. Zo schreven we al voor www.eigenkracht.nl dat je iets makkelijk kan afvallen door het volume van je voeding proberen te vergroten om zo minder calorieën te consumeren. Ook kun je trachten het compensatiespook te verjagen. Tenslotte kun je je supermarktsurvivaltechnieken verbeteren in de strijd tegen overtollige kilo’s.
