Na het doorslikken komen voeding en drank via de slokdarm in de maag terecht. De maag is een verwijd deel van het spijsverteringsstelsel wat zich tussen de slokdarm (oesofagus) en de dunne darm bevindt. De maag bevindt zich aan de linker kant in de buikholte direct onder het diafragma. De vorm van de maag is afhankelijk per persoon en wordt beïnvloed door de ademhaling die voor de beweging van het diafragma zorgt. Bij de meeste mensen heeft de maag echter de vorm van de letter “J”. De maag heeft meerdere functies, de belangrijkste is de enzymatische vertering van voeding.
De bouw van de maag
De maag kan onderverdeeld worden in verschillende onderdelen. Het eerste gedeelte van de maag, daar waar de slokdarm uitmondt, heet de cardia. De cardia is dat deel van de maag wat de zich rondom de opening van de maag bevindt. De cardia gaat over in de fundus, dit is het verwijde bovenste gedeelte van de maag. Het volgende gedeelte van de maag is het corpus. Het corpus is het verwijde gedeelte van de maag wat zich bevindt tussen de fundus en het antrum. Het antrum is het onderste gedeelte van de maag wat verwijd is. Het antrum loopt over in de uitgang van de maag welke de pylorus genoemd wordt. De pylorus loopt vervolgens weer over in de twaalfvingerige darm (het duodenum), wat een onderdeel is van de dunne darm (zie figuur 1).
De functies van de maag
De maag heeft verschillende functies. Een belangrijke functie van de maag is de secretie van maagzuur. Andere functies van de maag zijn het fungeren als reservoir voor voedsel, het kneden van de voedselbrij waarbij het vermengd wordt met de maaginhoud, de emulsificatie van vet, de secretie van intrinsic factor (een stof die men nodig heeft voor de opname van Vitamine B12) en absorptie.
De maagmotiliteit
Wanneer voedsel doorgeslikt wordt, gaat de onderste slokdarmsfincter open waarbij het bovenste gedeelte van de maag zich verslapt. Het voedsel kan op deze manier makkelijk de maag inkomen. Het bovenste gedeelte van de maag heeft als belangrijkste functie het “opslaan” van de voedselbrij. In het onderste gedeelte van de maag wordt de voedselbrij vermalen, vermengd met maagsap en voorverteerd en worden de vetten uit de voedselbrij geëmulgeerd. Vanuit het bovenste gedeelte van de maag wordt de voedselbrij langzaam doorgeduwd naar het onderste gedeelte van de maag doordat het bovenste gedeelte van de maag contraheert. Wanneer de voedselbrij is aangekomen in het onderste gedeelte van de maag beginnen daar de peristaltische golven. De voedselbrij wordt daarbij van het antrum richting de pylorus geduwd waar het samengeperst wordt en vervolgens weer terug geduwd wordt. Tijdens deze peristaltische golven wordt de voedselbrij vermalen en vermengd met maagsap. De voorvertering begint hier. De voedselbrij verlaat de maag pas wanneer de voedseldeeltjes kleiner dan 1 mm zijn.
Stoffen uitgescheiden in de maag
In de maag worden verschillende stoffen uitgescheiden. In de wandcellen van de maag wordt maagzuur (HCl) geproduceerd. Maagzuur heeft meerdere functies. Door een hogere secretie van maagzuur daalt de pH. Bij een pH lager dan 6 wordt pepsinogeen omgezet in pepsine. Pepsine is een enzym wat betrokken is bij de afbraak van proteïnen (eiwitten). Een andere functie van het maagzuur is het vernietigen van bacteriën. Verder draagt het bij aan het afbreken van de voedselbrij in kleinere stukjes en aan het denatureren (afbreken van eiwitstructuur) van proteïnen. Behalve maagzuur wordt er zoals hierboven ook al beschreven pepsinogeen geproduceerd in de maag. Verder worden er in de maag ook nog lipasen geproduceerd, dit zijn enzymen welke zich bezig houden met de afbraak van vet. Een ander stof die ook al eerder besproken is die geproduceerd wordt in de maag is de intrinsic factor welke van belang is voor de opname van Vitamine B12 in de maag. Nog een hele belangrijke stof die geproduceerd wordt in de maag is HCO3-. Deze stof bevindt zich in een slijmlaag in de maag en werkt als een buffer voor het maagzuur waardoor de maag zelf niet aangetast wordt door het maagzuur.
Aandoeningen van de maag
Enkele aandoeningen van de maag:
- Gastritis (slijmvliesontsteking van de maag)
- Maagzweer
- Maagtumoren
- Maagbloeding
Bronnen
S. Silbernagel, A. Despopoulus, 2001, Atlas van de fysiologie, Sesam, Baarn
H. Fritsch, W. Kuhnel, 2007, Atlas van de anatomie, Inwendige organen, Sesam, Baarn
P. Kumar, M. Clark, 2002, Clinical Medicine, Saunders
K.L. Moore, A. F. Dalley, 1999, Clinically oriented Anatomy, Lippincott, Williams & Wilkins