Type 2 diabetes ontstaat trager, dan type 1 diabetes mellitus. De klachten ontstaan sluipend waardoor de ziekte pas na een langere tijd herkend wordt. Bij diabetes mellitus type 2 functioneren op een gegeven moment de bètacellen van de eilandjes van Langerhans van de alvleesklier, dit zijn de cellen die insuline produceren, niet goed. In het beginstadium is er sprake van insulineresistentie in de lever-, spier en vetcellen. De aandoening wordt vaak gezien bij mensen ouder dan 40 jaar, maar tegenwoordig ook steeds meer bij kinderen. Overgewicht, obesitas en gebrek aan fysieke actiteit (beweging) zijn belangrijke risicofactoren voor het ontstaan van diabetes mellitus type 2.
De oorzaak van diabetes mellitus type 2
De oorzaak van diabetes mellitus type 2 bestaat uit twee factoren. Ten eerste bestaat er een insulineresistentie in de lever-, spier- en vetweefselcellen waardoor insuline (insuline-afgifte is op dit moment normaal tot licht verhoogd) een onvoldoende regulerend effect heeft. Ten tweede is er op een gegeven moment onvoldoende insulinesecretie om de bloedsuikerspiegel op peil te houden. Op deze manier ontstaat er een relatief tekort aan insuline. De insulineresistentie die in de lever-, spier- en vetweefselcellen bestaat wordt ook wel insulineresistentiesyndroom, of metabool syndroom genoemd. Dit is een syndroom met verschillende afwijkingen zoals een verhoogde bloeddruk, (licht) verhoogde bloedglucose- en insulinewaarden, centrale adipositas (dikke buik) oftewel een abdominale vetverdeling (een grote middelomtrek; dikke buik), verhoogde triglyceridenwaarden LDL-cholesterolwaarde (slechte cholesterol) en een verlaagde HDL-cholesterolwaarde, welke het “goede” cholesterol betreft. Het ontstaan van diabetes type 2 wordt zowel door omgevingsfactoren als door genetische factoren bepaald.
Klachten van diabetes mellitus type 2
Zoals al eerder genoemd, kent diabetes mellitus type 2 een sluipend en slopend beloop wat betreft de klachten die men ervan kan krijgen. Dit komt omdat men pas klachten ontwikkeld nadat er een duidelijke hyperglykemie (een verhoogde bloedglucosespiegel) ontstaan. Klachten die dan op kunnen treden zijn:
- Polydipsie (erg veel dorst hebben)
- Polyurie (vaak naar moeten plassen)
- Verlies van gewicht
- Spierzwakte
- Moeheid
- Jeuk
- Visusstoornissen
Complicaties van diabetes mellitys type 2
Diabetes mellitus type 2 kent verschillende complicaties. Een van deze complicaties is een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Mensen met diabetes type 2 hebben 4 keer zo veel kans op het ontwikkelen van hart- en vaatziekten zoals een hartinfarct, dan mensen zonder deze aandoening. Er bestaat ook een verhoogd risico op het ontwikkelen van een verminderde nierfunctie. Verder bestaat er een risico op het ontwikkelen van neuropathie en retinopathie wat tot oogproblematiek kan lijden. Diabetische ulcussen (zweren) aan de voeten worden ook vaak gezien bij patiënten met diabetes mellitus type 2.
Niet-medicamenteuze behandeling van diabetes mellitus
Bij diabetes mellitus type 2 is het belangrijk dat er ook niet-medicamenteuze adviezen worden gegeven om zo de kans op complicaties van de aandoening zo klein mogelijk te maken. Hieronder volgt een overzicht van niet medicamenteuze adviezen:
- Beweeg voldoende, dit is belangrijk omdat het tot verbetering van de conditie kan lijden en daarmee tot een verbetering van de gezondheid. Wanneer de beweging daarnaast ook leidt tot een afname van het gewicht is het effect op de gezondheid nog groter. Probeer dagelijks meer dan 30 minuten matig actief te bewegen. Matig actief bewegen is bijvoorbeeld stevig doorfietsen of stevig wandelen.
- Eet goed en gezond. Dit houdt met name in dat er vooral minder verzadigd vet en meer onverzadigd vet gebruikt moet worden en/of vezelrijke koolhydraten. Het is dus belangrijk veel groente en fruit te eten. De inname van alcohol moet beperkt zijn tot 1 eenheid per dag.
- Wanneer men een BMI heeft boven de 25 dient men af te vallen. Een afname van het gewicht heeft vele gunstige effecten zoals lagere glucosewaarden, een lagere bloeddruk en een betere vetstofwisseling. Hierdoor neemt de kans op het ontwikkelen van ouderdomssuiker en hart- en vaatziekten af.
- Stoppen met roken.
Wanneer de insuline-aanmaak nog voldoende is, kan een gezondere leefstijl verdere ontwikkeling van diabetes type 2 een halt toeroepen en voor een deel omkeren.
Medicamenteuze behandeling van diabetes mellitus type 2
Er zijn verschillende medicamenten die men kan geven bij diabetes mellitus type 2. Vaak worden en orale medicamenten gegeven. Orale medicamenten worden pas gegeven wanneer het iemand niet is gelukt, na het uitvoeren van de niet-medicamenteuze adviezen, binnen drie maanden onder de streefwaarden van de bloedglucosewaarden te komen. Wanneer iemand echter erg hoge bloedglucosewaarden heeft, zal er eerder met orale medicatie gestart worden. Er zijn drie belangrijke groepen orale diabetes medicatie:
Wanneer er sprake is van nierfalen, kan er repaglinide gegeven worden. In principe wordt er als eerste gestart met metformine. Wanneer dit onvoldoende effect geeft, kan er een tweede oraal medicament bijgegeven worden. Wanneer twee orale diabetes medicamenten samen ook onvoldoende effect geven, kan naast de inname van de orale medicamenten gestart worden met insuline.
Bronnen:
Rutten GEHM, De Grauw WJC, Nijpels G, Gouds¬waard AN, Uitewaal PJM, Van der Does FEE, Heine RJ, Van Ballegooie E, Verduijn MM, Bouma M. Huisarts, NHG-Standaard Diabetes mellitus type 2, Tweede herziening, maart 2006, http://nhg.artsennet.nl.
EH van de Lisdonk, WJHM van den Bosch, ALM Lagro-Janssen, Ziekten in de huisartspraktijk, Elsevier (2003), Maarssen
