Fitness en krachtsport zijn de populairste sporten van Nederland. Hoewel fitness en krachtsport een laag blessurerisico hebben (1,4 blessures per 1000 sporturen), komen er toch jaarlijks 370.000 blessures bij fitness voor (Fitnessblessures, Blessurecijfers-Veiligheid 2012). De schouderblessure is een van de blessures die veel krachtsporters treft en die een hoog recidief kent. Heb je eenmaal een schouderblessure gehad, dan is de kans groot dat je een schouderblessure terug krijgt. Wanneer de schouder geblesseerd is door krachttraining is er meestal sprake van een overbelastingsblessure.
Maak je niet SAPSEL
Een veelvoorkomende overbelastingsblessure aan de schouder is een impingement, ook wel Sub-Acromiaal Pijn Syndroom (SAPS) genoemd. Bij een SAPS is er sprake van een ontsteking en daardoor zwelling veroorzaakt door overbelasting van de pezen of slijmbeurs in de subacromiale ruimte. De subacromiale ruimte is de ruimte tussen de kop van de bovenarm (humerus) en het dak van het schouderblad (scapula). Door de zwelling schuurt de pees of slijmbeurs in de subacromiale ruimte en veroorzaakt pijn bij bewegen.
Bij het zijwaarts heffen van de armen (lateral raise), een verkeerde uitvoering van de upright row en achter de nek drukken van stangen treden de meeste pijnklachten op. Ook zijn deze oefeningen vaak ook de oorzaak van het SAPS. Een andere belangrijke oorzaak van het SAPS is een disbalans tussen push- en pull-oefeningen in een trainingsschema. De meeste krachtsporters doen meer push-oefeningen, dan pull-oefeningen. Hierdoor is het krachtenspel rondom het schoudergewricht in disbalans en de schouderkop wordt naar voren getrokken, waardoor de subacromiale ruimte nog kleiner wordt. Daarnaast zorgen alle push-oefeningen voor een overbelasting van de rotarcuffspieren (hierover later meer).
Waarom raakt de schouder zo snel overbelast?
Elk gewricht moet een bepaalde mate van stabiliteit en mobiliteit (bewegingsvrijheid) hebben. Hoe beter de beide botdelen van een gewricht in, om, of op elkaar passen (dit wordt in medische termen congruentie genoemd) des te beter is de stabiliteit. Het gevolg van deze grote mate van stabiliteit is een beperkte mobiliteit. Het heupgewricht is zeer congruent en daardoor zeer stabiel, maar niet zo mobiel. In elk gewricht is er een compromis tussen stabiliteit en mobiliteit. In het schoudergewricht is er sprake van het slechtste compromis tussen mobiliteit en stabiliteit. Het schoudergewricht is zeer mobiel en zeer instabiel. De stabiliteit van het schoudergewricht is te vergelijken van het balanceren van een medicijnbal (gewrichtskop van de bovenarm) op een golftee (gewrichtskom van de scapula). Het gevolg van deze instabiliteit is dat omringende spieren en vooral de diepe rotarcuffspieren het gewricht moeten sturen om de gewrichtskop goed in de subacromiale ruimte te houden.
Bij krachtsporters krijgen de rotatorcuffspieren doorgaans echter weinig aandacht en worden veel en verkeerd belast. Op den duur raken de rotarcuffspieren overbelast en treedt een ontstekingsreactie op. Het gevolg is dat de rotarcuffspieren niet meer goed het gewricht kunnen sturen en hun eigen pees, of de slijmbeurs gaan inklemmen in de subacromiale ruimte.
Overbelastingsblessure in stappen
Een SAPS hoeft niet meteen zeer ernstig te zijn. Elke overbelastingsblessure en zo ook het SAPS neemt in ernst toe als je de blessure negeert. De ernst van het SAPS neemt gradueel toe. Als je echter het SAPS snel (h)erkent, kom je zonder al te veel pijn en moeite vanaf. De ernst van het SAPS neemt toe in 5 gradaties:
- Pijn zeer lokaal in de schouder. Schouder is drukpijnlijk. Er is pijn in het begin van een training, maar de pijn verdwijnt zodra de training is gestopt.
- Pijn in ernst toegenomen en straalt uit naar bovenarm en nek. Pijn aanwezig tijdens de gehele training, maar verdwijnt doorgaans snel na training. Werken en huishoudelijke taken en zelfverzorging geven geen klachten.
- Pijn nog meer in ernst toegenomen, straalt nog meer uit en kan voor spierzwakte zorgen. Pijn is de dag na training nog aanwezig. Er is ook sprake van pijn tijdens werken, huishoudelijke taken en zelfverzorging.
- Zelfde als graad 3, maar er is nog meer pijn tijdens werken, huishoudelijke taken en zelfverzorging.
- Pijn is zo ernstig dat de schouder bij geen enkele activiteit meer goed is te gebruiken
Wanneer er sprake is van een SAPS graad 1, of 2 ben je bij tijdig ingrijpen vaak binnen enkele weken van je klachten af. Het is verstandig om hulp te zoeken bij een goede sportfysiotherapeut. Een goede sportfysiotherapeut geeft je advies over oefeningen die zorgen voor een goed herstel en analyseert en past je trainingsschema aan om herhaling van de klacht te voorkomen.