Wanneer iemand last heeft van vergeetachtigheid denkt men al snel aan dementie. Je hoort het mensen vaak voor de grap zeggen wanneer iemand ergens niet op kan komen; ‘je bent toch niet aan het dementeren?’ Het is inderdaad zo dat de meest voorkomende oorzaak van vergeetachtigheid dementie is. Het komt vooral bij ouderen voor. Tegenwoordig is het zo dat mensen met vergeetachtigheid vaker bij de huisarts komen dan voorheen omdat de vergeetachtigheid niet meer zomaar aan de leeftijd gewijd wordt.
Vergeetachtigheid
Mensen die vergeetachtig zijn, hebben vaak naast de vergeetachtigheid nog meer klachten. Deze klachten kunnen zijn; afasie, traagheid, moeilijk motorische functies uit kunnen voeren of moeilijkheden met abstract denken. Mensen die last krijgen van vergeetachtigheid zijn vaak bang om dement te worden, dit is vooral het geval wanneer ze dit ziektebeeld van dichtbij meegemaakt hebben bijvoorbeeld wanneer dementie in de familie voorkomt. Mensen zijn vaak bang om hun autonomie (en zelfredzaamheid) te verliezen wanneer ze dement worden. De angst voor dementie kan zelfs zo groot zijn dat mensen heel erg ongerust bij de huisarts komen terwijl er eigenlijk nauwelijks sprake is van vergeetachtigheid. Het is daarom erg belangrijk dat mensen die bij de huisarts komen met de klacht vergeetachtigheid serieus genomen worden. Belangrijk is het te achterhalen wat de oorzaak is van de vergeetachtigheid. Het kan dementie zijn wat meestal de oorzaak is maar het kan ook een verschijnsel passende bij een depressie of een delier. Voor mensen is het fijn zo snel mogelijk een oorzaak van de vergeetachtigheid te vinden zodat ze weten waar ze aan toe zijn en de onzekerheid weggenomen kan worden. Bij dementie kan er dan gestart worden met een beleid wat gericht is op voorkomen en beperken van gedragsstoornissen en het handhaven van het functioneren.
Cijfers van vergeetachtigheid (hoe vaak komt vergeetachtigheid voor?)
Hoe vaak mensen in de algemene bevolking last hebben van vergeetachtigheid is niet precies bekend. Uit een bepaald onderzoek (Framingham-onderzoek) is naar voren gekomen dat de 5-jaars incidentie (aantal nieuwe gevallen van een ziekte) bij 65- tot 70-jarige ongeveer 7 per 1000 mensen is, bij 85- tot 90-jarige is de 5-jaars incidentie ongeveer 118 per 1000 mensen.
Oorzaken van vergeetachtigheid
Dementiesyndroom
Mensen hebben een dementiesyndroom wanneer ze minimaal twee van de volgende cognitieve stoornissen hebben:
• Vertraging in het handelen en denken
• Afasie, agnosie of apraxie
• Stoornissen in het geheugen
• Stoornissen in de uitvoerende functies
Deze stoornissen moeten ernstig genoeg zijn, dat wil zeggen dat ze beperkingen in het sociaal en beroepsmatig functioneren.
De volgende verschijnselen kunnen ook nog aanwezig zijn:
• Problemen met motoriek
• Stemmingsproblemen
• Gedragsveranderingen
• Psychiatrische symptomen zoals hallucinaties en wanen
Oorzaken van het dementiesyndroom kunnen zijn; Alzheimer, vasculaire dementie of ander minder voorkomende dementieën.
Andere oorzaken vergeetachtigheid:
• Mild cognitive impairment
• Amnestisch syndroom
• Lichamelijke oorzaken
• Depressie
• Delier
Bronnen:
Edward P. Sarafino, Health Psychology (2002), John Wiley & Sons, New York
Michael Gelder, Richard Mayou, John Geddes, Psychiatry (2003), Oxford University Press, New York