Het menselijk lichaam heeft drie verschillende soorten spieren. Zo zijn er de onwillekeurige gladde spieren en de hartspier en de willekeurige spieren. De willekeurige spieren worden ook wel de dwarsgestreepte spieren, of skeletspieren genoemd. De skeletspieren verbinden de verschillende beenderen van het skelet met elkaar en maken door samentrekking beweging mogelijk. De skeletspieren bestaan uit grofweg twee verschillende soorten spiervezeltypen. De twee verschillende soorten spiervezeltypen zijn de type 1 en type 2 spiervezels. De type 2 spiervezels zijn weer verder de onderscheiden in type 2A, type 2x en 2B spiervezels. De type 1 spiervezels worden ook wel rode spiervezels, of slow twitch spiervezels genoemd. De type 2 spiervezels worden ook wel witte spiervezels, of fast twitch spiervezels genoemd.
Hoe worden spiervezels onderscheiden?
Skeletspiervezels zijn grofweg in twee typen te onderscheiden. Deze onderscheiding van spiervezels kan op drie verschillende manieren gedaan worden. Deze drie verschillende manieren zijn:
- De manier waarop de spiervezel ATP produceert. De productie van ATP kan zonder zuurstof (anaeroob) en met zuurstof (aeroob) plaatsvinden. ATP is een afkorting voor adenosinetrifosfaat. Wanneer ATP gesplitst wordt in adenosinedifosfaat (ADP) en fosfaat (P) komt er energie vrij. Deze energie wordt gebruikt om te kunnen samentrekken.
- Het motoneuron waardoor de spiervezel wordt aangestuurd. Een motoneuron is een zenuwcel (neuron) die de skeletspieren aanstuurt. Er zijn grote motoneuronen, die veel en grote spiervezels aansturen en kleine motoneuronen die enkele en kleinere spiervezels aansturen
- Het type myosine waaruit de spiervezel bestaat. Myosine is een belangrijk structuureiwit van spiervezels
Het relatieve aandeel van de verschillende spiervezels in een spier is per spier anders. Zo zijn er spieren die uit veel witte spiervezels bestaan en spieren die uit veel rode spiervezels bestaan.
Type 1, slow twitch, rode spiervezels
Type 1 spiervezels worden ook wel langzame spiervezels genoemd, dit komt omdat rode spiervezels door een relatief klein motoneuron worden aangestuurd en daardoor langzaam samentrekken.
Doordat de rode spiervezels met zuurstof ATP produceren, produceren ze weinig melkzuur en zijn daardoor bijna niet te vermoeien en zullen ze veelal gebruikt worden bij langdurige aerobe activiteiten (duursporten).
Rode spiervezels kunnen zeer goed met zuurstof ATP produceren, omdat ze zeer goed doorbloed zijn, zeer veel en grote sterkgeplooide mitochondriën hebben. Om de ATP produceren, verbranden deze spiervezels vet wat in de spier zelf ligt opgeslagen. Rode spiervezels kunnen echter weinig kracht ontwikkelen en ze bestaan uit myosine MYH7.
Type 2A, intermediaire witte spiervezels
Type 2A spiervezels worden ook wel intermediaire spiervezels genoemd, dit komt omdat deze spiervezels door een motoneuron van gemiddelde afmeting worden aangestuurd en daardoor met gemiddelde snelheid en kracht samentrekken.
Type 2A spiervezels kunnen redelijk goed met en zonder zuurstof ATP produceren. Hierdoor zijn de type 2A spiervezels redelijk bestand tegen vermoeidheid, maar kunnen ze ook redelijk krachtig samentrekken. Door deze eigenschappen worden ze gebruikt bij duursporten, maar ook bij anaerobe activiteiten die lang duren.
Type 2A spiervezels kunnen redelijk goed met zuurstof ATP produceren, omdat ze redelijk goed doorbloed zijn, redelijk veel en grote sterkgeplooide mitochondriën hebben. Type 2A spiervezels hebben echter ook veel glycolytische enzymen en hebben veel creatinefosfaat (CrP) opgeslagen om anaeroob ATP te produceren. Glycolytische enzymen zijn enzymen van de glycolyse. De glycolyse is de afbraak van glucose in lactaat. CrP is een extra opslagvorm van anaerobe energie. Wanneer CrP wordt gesplitst in creatine (Cr) en fosfaat (P) komt energie vrij waarmee ATP uit ADP en P weer gevormd kan worden.
Type 2A spiervezels kunnen redelijk veel kracht ontwikkelen en ze bestaan uit myosine MYH2.
Type 2x, witte spiervezels
Type 2x spiervezels worden ook wel witte spiervezels genoemd, dit komt omdat deze spiervezels door een motoneuron van grote afmeting worden aangestuurd en daardoor met hoge snelheid samentrekken. Type 2x spiervezels kunnen slecht met en goed zonder zuurstof ATP produceren. Hierdoor zijn de type 2x spiervezels slecht bestand tegen vermoeidheid, maar kunnen ze krachtig samentrekken. Door deze eigenschappen worden ze gebruikt bij anaerobe activiteiten zoals krachtsporten, bodybuilding en sprints.
Type 2x spiervezels kunnen slecht met zuurstof ATP produceren, omdat ze slecht doorbloed zijn en weinig mitochondriën hebben. Door deze eigenschappen zijn type 2x spiervezels snel vermoeibaar. Type 2x spiervezels hebben echter veel glycolytische enzymen en hebben veel creatinefosfaat opgeslagen om anaeroob ATP te produceren. Type 2x spiervezels kunnen veel kracht ontwikkelen en ze bestaan uit myosine MYH1.
Type 2B, witte spiervezels
Type 2B spiervezels worden ook wel witte spiervezels genoemd, dit komt omdat deze spiervezels door een motoneuron van zeer grote afmeting worden aangestuurd en daardoor met zeer hoge snelheid samentrekken. Type 2B spiervezels kunnen slecht met en zeer goed zonder zuurstof ATP produceren. Hierdoor zijn de type 2x spiervezels zeer slecht bestand tegen vermoeidheid, maar kunnen ze zeer krachtig samentrekken en worden met name gebruikt wanneer een uiterste krachtinspanning nodig is. Door deze eigenschappen worden ze gebruikt bij zeer sterk anaerobe activiteiten zoals zeer intensieve krachtsporten, zoals zeer korte heftige sprints, powerlifting en gewichtheffen.
Type 2B spiervezels kunnen zeer slecht met zuurstof ATP produceren, omdat ze zeer slecht doorbloed zijn en zeer weinig mitochondriën hebben. Door deze eigenschappen zijn type 2B spiervezels zeer snel vermoeid. Type 2B spiervezels hebben echter zeer veel glycolytische enzymen en hebben zeer veel creatinefosfaat opgeslagen om anaeroob ATP te produceren. Type 2B spiervezels kunnen zeer veel kracht ontwikkelen in korte tijd en ze bestaan uit myosine MYH4.
Bronnen:
William D. McArdle, Victor L. Katch, & Frank I. Katch (2014) Exercise Physiology, Nutrition, Energy, and Human Performance, LWW Philadelphia