Bij hartritmestoornissen is er sprake van een verstoring van het normale hartritme. Het hart kan te snel kloppen (meer dan 100 slagen per minuut; tachycardie), onregelmatig kloppen, te langzaam kloppen (minder dan 50 slagen per minuut kloppen; bradycardie) of, de verschillende delen; de ventrikels (kamers) en boezems (atria) van het hart werken niet goed samen. Bij hartritmestoornissen verspreid het elektrisch signaal zich niet goed over het hart. Het elektrisch signaal zet de verschillende delen van het hart aan om samen te trekken. Klachten bij hartritmestoornissen zijn een onprettig gevoel, angstig gevoel, zweten, misselijkheid, hartkloppingen, overslaan van het hart. Er zijn zeer veel hartritmestoornissen. Een behandelvorm van hartritmestoornissen is de carotismassage. De carotismassage wordt ook gebruikt om de soort hartritmestoornis te diagnosticeren.
Wat is carotismassage?
De arterie carotis (a. carotis; halsslagader) voorziet het hoofd van slagaderlijk bloed. In de a. carotis bevinden zich mechanoreceptoren die de bloeddruk registreren. Wanneer de mechanoreceptoren een hoge of lage bloeddruk registreren, geven zij dit door aan het regelcentrum in de hersenstam dat de hartactiviteit en circulatie reguleert. Het regelcentrum stelt vervolgens de hartactiviteit en circulatie bij om zo vervolgens de bloeddruk te verlagen wanneer er door de mechanoreceptoren van de halsslagader een hoge bloeddruk wordt geregistreerd. De bloeddruk wordt door het regelcentrum verhoogd wanneer er door de mechanoreceptoren een te lage bloeddruk wordt geregistreerd.
De mechanoreceptoren zijn niet alleen gevoelig voor druk in de a. carotis, maar ook van druk buitenaf. Wanneer de bloeddruk en de hartslag te hoog oploopt kan druk met de vingers van buitenaf op de a. carotis de bloeddruk en hartslag verlagen.
Druk met de vingers op de mechanoreceptoren in de a. carotis nemen deze mechanoreceptoren immers waar als een toegenomen druk en geven dat door aan het regelcentrum van de hartactiviteit en circulatie in de hersenstam. Het regelcentrum verlaagt vervolgens hartslagfrequentie en slagkracht van het hart, waardoor de hartslagfrequentie en bloeddruk afneemt.
Sinus caroticus bij carotismassage
De mechanoreceptoren in de a. carotis zijn verenigd in de sinus caroticus, ook wel bulbus caroticus genoemd. De sinus caroticus bevindt zich aan het begin van de a. carotis interna, vlak nadat de a. carotis communis is gesplitst in de a. carotis interna (interne halsslagader) en externa (externe halsslagader). De sinus caroticus bevindt zich dicht bij het kraakbeen aan de bovenzijde van de schildklier. Aan beide zijden van de hals bevinden zich de a. carotis interna.
Wannneer wordt carotismassage gebruikt?
Carotismassage wordt zowel als diagnostisch middel als behandeling gebruikt. Carotismassage als diagnostisch middel wordt ook wel de Czermak-Hering test genoemd en wordt gebruikt om carotis-sinus syndroom te diagnosticeren. Bij carotis-sinus syndroom is de sinus caroticus extreem gevoelig voor druk. Wanneer de druk op de sinus caroticus toeneemt, kan dit resulteren in een extreme vagale reactie van het lichaam. De hartslag en bloeddruk kunnen zoveel dalen dat iemand flauwvalt en zelfs het bewustzijn verliest.
Ook kan carotismassage dienen als diagnostisch middel om het verschil tussen de twee hartritmestoornissen supraventriculaire tachycardie (SVT) en het potentieel gevaarlijke ventriculaire tachycardie (VT) te onderscheiden. Tachycardie betekent een zeer hoge hartslag. Bij SVT is de oorzaak van de zeer hoge hartslag gelegen in de atrioventriculaire knoop (AV-knoop) of hoger gelegen. Bij VT is de oorzaak gelegen in de hartkamer (ventrikel) zelf. Bij SVT zal de hartslag verlagen als reactie op carotismassage.
Carotismassage wordt ook gebruikt als behandeling bij SVT. Door de carotismassage zal bij SVT het electrisch signaal van AV-knoop worden bijgestuurd en daarmee het kloppen van het hart normaliseren. Carotismassage mag nooit tegelijkertijd aan beide zijden worden gebruikt.
Bronnen:
William D. McArdle, Victor L. Katch, & Frank I. Katch (2014) Exercise Physiology, Nutrition, Energy, and Human Performance, LWW Philadelphia