Slaapproblemen komen meer voor dan je denkt. Het is een veelvoorkomend probleem. Eenderde van alle volwassenen in Nederland heeft last van slaapproblemen. Wel is het zo dat maar een klein deel van deze mensen een arts raadpleegt. Slaapproblemen kunnen erg vervelend zijn voor degene die er aan lijdt. Dit is vooral het geval wanneer het dagelijks functioneren verstoord wordt door de slaapproblemen. Ook kan het zijn dat iemand denkt dat hij weinig slaapt terwijl dit in werkelijkheid niet zo is.
Indeling van slaapklachten
Slaapklachten kun je onderverdelen in verschillende groepen. Hieronder volgt een praktische indeling van slaapklachten in vier verschillende groepen:
• Groep 1. Insomnie: er is sprake van te weinig slaap en te vaak wakker zijn
• Groep 2. Hypersomnie: er is sprake van te veel slaap en slaperigheid overdag
• Groep 3. Circadiane slaapklachten: er zijn klachten ten gevolge van het slapen op ongewone tijdstippen
• Groep 4. Parasomie: er zijn storende verschijnselen tijdens de slaap
90% van de slaapklachten wordt veroorzaakt door insomnie.
Indeling slaapstoornissen
In de diagnostic and coding manual zijn in totaal 88 verschillende slaapstoornissen beschreven. Hierbij worden 4 hoofdcategorieën onderscheiden:
• Categorie 1. Dyssomnie: hieronder vallen diverse insomnia- en hypersomniaklachten
• Categorie 2. Parasomnie: hieronder vallen slaapstoornissen waarbij lichamelijke klachten optreden tijdens de slaap, zoals slaapwandelen en nachtmerries
• Categorie 3. Secundaire slaapstoornissen: hieronder vallen slaapstoornissen die veroorzaakt worden door somatische of psychiatrische stoornissen
• Categorie 4. Andere slaapstoornissen: hieronder vallen de overgebleven slaapstoornissen en de slaapstoornissen die moeilijk te classificeren zijn
Cijfers van slaapproblemen
Slaapklachten komen vooral voor bij ouderen en vrouwen hebben tweemaal zoveel last van slapeloosheid dan mannen. Bij de leeftijd van 0-14 jaar heeft ongeveer 6% last van slapeloosheid, in de leeftijd van 15-24 heeft ongeveer 10% last van slapeloosheid, in de leeftijd van 25-44 heeft ongeveer 12% last van slapeloosheid, in de leeftijd van 45-64 heeft ongeveer 23% last van slapeloosheid en bij de mensen ouder dan 65 jaar heeft ongeveer 27% last van slapeloosheid.
Er is maar een kleine groep met slaapklachten die hiermee naar de huisarts gaat. Maar 10-20% van de mensen die slaapproblemen ondervinden gaan hiermee naar de huisarts.
Oorzaken slaapproblemen
• Pseudo-insomnia: hiervan is sprake wanneer de patiënt klachten heeft van een tekort aan slaap zonder dat hij hier overdag klachten van ondervindt
• Psychosociale problematiek
• Psychiatrische stoornissen
• Lichamelijke aandoeningen: voorbeelden hiervan zijn jeuk, hoesten, dorst, hartkloppingen, pijn, nycturie, neusverstoppingen etc.
• Verstoring van het dag-nachtritme
• Medicatie en intoxicaties: voorbeelden hiervan zijn alcohol, cafeïne, nicotine, NSAID’s
• Geconditioneerde slapeloosheid: hierbij kun je denken aan overmatige angst om niet te kunnen slapen
• Hypersomnia
Bronnen:
E. Rubin, Farber, JL, Pathology (2007), Lippincott-Raven, Philadelphia, New York
H. de Vries, de Jongh, TOH, Grundmeijer, HGLM, Diagnostiek van alledaagse klachten (2011), Bohn Stafleu van Lofhum, houten
EH van de Lisdonk, van den Bosch, WJHM, Lagro-Janssen, ALM, Ziekten in de huisartspraktijk (2008), Elsevier gezondheidszorg, Maarssen