De piramidebaan bestaat uit de tractus corticospinalis en corticobulbaris. De axonen van de piramidebaan ontspringen van neuronen van de cerebrale cortex. De meeste axonen van de piramidebaan kruisen. Dit betekent dat de linker hemisfeer de spieren van de rechterkant van het lichaam aanstuurt en dat de rechter hemisfeer de spieren van de linkerkant van het lichaam aanstuurt. De piramidebaan maakt bewuste bewegingen en fijn motorische bewegingen mogelijk. De neuronen van de piramidebaan maakt gebruik van de neurotransmitter glutamaat. De piramidebaan bestaat uit ongeveer een miljoen neuronen.
Bouw van de piramidebaan
De piramidebaan bestaat uit axonen die ontspringen van neuronen van de cerebrale cortex. 60-80% van de axonen van de piramidebaan is afkomstig van neuronen in de precentrale gyrus. De rest van de axonen is afkomstig van neuronen uit de premotorische cortex en supplementair motorgebied. De piramidebaan bestaat uit de tractus corticospinalis en corticobulbaris.
Tractus corticospinalis
De axonen van deze neuronen lopen vervolgens door de corona radiata en capsula interna. Vervolgens kruist 80% van de axonen ter hoogte van de medulla oblongata naar de laterale zijde van de andere kant van het ruggenmerg (tractus corticospinalis lateralis). Dit betekent dat de meeste spieren aan de rechterkant van het lichaam door de hersenschors van de linker hemisfeer wordt aangestuurd. Ongeveer 10% van de axonen blijft in het anterieure deel van het ruggenmerg lopen en wordt daarom tractus corticospinalis anterior genoemd. Deze axonen zullen echter ook kruisen, maar lager op ruggenmergsniveau en synapteren op neuronen van motorische kernen die de diepe spieren van de nek innerveren.
Ongeveer 10% van de axonen blijft aan dezelfde zijde van het ruggenmerg als de neuronen waar ze afkomstig van zijn.
Tractus corticobulbaris
Ter hoogte van de hersenstam kruisen en lopen er zenuwvezels naar motorische craniale kernen van de hersenzenuwen die verantwoordelijk zijn voor de aansturing van de spieren van het gezicht, kaak en tong. Deze vezels worden corticobulbaire vezels genoemd en behoren tot de tractus corticobulbaris.
Functie van de piramidebaan
Neuronen van de piramidebaan hebben een hoge geleidingssnelheid
Een miljoen neuronen geven axonen af die tot de piramidebaan behoren. Deze neuronen worden piramidecellen genoemd en zitten in laag V van de hersenschors. De axonen van deze neuronen zijn grote gemyeliniseerde zenuwvezels met een impulsgeleiding van 60 meter per seconde. Drie procent van alle piramideneuronen zijn gespecialiseerde piramideneuronen die Betzcellen worden genoemd. De Betzcellen bevinden zich in de motorische cortex die verantwoordelijk is voor de aansturing van de spieren van het been. De piramideneuronen zorgen voor de bewuste, vrijwillige zeer snelle aansturing van skeletspieren. Dankzij de piramidebaan is de mens in staat om bewuste vrijwillige bewegingen te maken.
Bij de geboorte zijn nog niet alle axonen van de piramidebaan gemyeliniseerd
De axonen van de piramidebaan zijn bij de geboorte nog niet volledig gemyeliniseerd. Bijna alle axonen van de piramidebaan zullen voor het tweede levensjaar in een caudo-craniaal verloop myeliniseren en voor het twaalfde levensjaar zullen alle axonen myeliniseren. Omdat voor het tweede levensjaar nog niet alle axonen zijn gemyeliniseerd, zijn baby’s en peuters nog niet in staat in goed gecoördineerde zeer snelle vrijwillige bewegingen te maken.
Fijne motoriek is mogelijk dankzij de piramidebaan
De axonen van de piramidebaan synapteren op corticomotoneuronen. In de synapsspleet komt meestal de neurotransmitter glutamaat vrij. Al eerder is beschreven dat de piramidebaan vrijwillige bewegingen mogelijk maken. De piramidebaan maakt het echter ook mogelijk dat de hoeveelheid kracht die voor een bepaalde beweging nodig is, wordt gedoseerd en de aansturing van verschillende spieren voor een bepaalde beweging in de goede volgorde verloopt. De piramidebaan maakt dit mogelijk door op het juiste moment de juiste corticomotoneuronen van het ruggenmerg aan te sturen. De corticomotoneuronen sturen vervolgens de juiste spieren aan.
Bronnen:
JE. Hall, 2013, Pocket Companion to Textbook of Medical Physiology, Elsevier Inc
GA Thibodeau, Patton KT 2012, Anatomy & Physiology, Mosby/Elsevier
EN Marieb, Hoehn K 2012, Human Anatomy & Physiology, Pearson/Benjamin Cummings