Zenuwstelsel; grote hersenen (cerebrum) en hersenkwabben

De grote hersenen (cerebrum) bestaan uit twee hemisferen. Elke hemisfeer bestaat uit vier kwabben. De vier hersenkwabben zijn de frontale kwab, temporale kwab, pariëtale kwab, occipitale kwab. De fissura saggitalis verdeelt de grote hersenen in een rechter en linker hemisfeer. De sulcus lateralis vormt de scheiding tussen de temporale en pariëtale kwab. De sulcus centralis vormt de scheiding tussen de frontale en pariëtale kwab. De hersenschors van elke hersenkwab heeft een groot aantal windingen. Deze windingen vergroten het oppervlak van de hersenschors en worden gyri genoemd. Elke hersenkwab heeft een aantal specifieke functies, maar er zijn onderlinge verbindingen tussen de hersenkwabben.

Hersenkwabben en hemisferen staan middels synapsen met elkaar in verbinding
De hersenschors (cortex) van de hersenkwabben wordt ook wel grijze stof genoemd en wordt gevormd door neuronen. De witte stof wordt gevormd door de uitlopers (axonen) van de neuronen.
Hoewel na de geboorte geen nieuwe neuronen meer worden gevormd, kunnen de neuronen wel meer verbindingen (synapsen) met elkaar aangaan en zo neurale netwerken vormen. Bij het leren van nieuwe kennis en vaardigheden vormen de neuronen van de verschillende hersenkwabben nieuwe verbindingen (synapsen).
De linker en rechter hemisfeer staan middels het corpus callosum met elkaar in verbinding. Een neuron kan wel met 20.000 neuronen in verbinding staan middels synapsen. Deze synapsen worden gedurende het leven gevormd.

Frontale kwab
De frontale kwabben liggen aan de voorzijde van de hemisferen. De frontale kwabben liggen voor de sulcus centralis. De sulcus centralis vormt de scheiding tussen de frontale en pariëtale kwab. De gyrus van de frontale kwab die vlak voor de sulcus ligt, wordt de precentrale gyrus, of primaire motorische schors genoemd en speelt een belangrijke rol in het uitvoeren van bewuste aansturing van skeletspieren en dus bewuste bewegingen.
Verder speelt de frontale kwab een belangrijke rol in het plannen van gedrag en het beoordelen van consequenties van bepaald gedrag. Het deel van de frontale kwab wat een belangrijke rol speelt in het plannen en beoordelen van de consequenties van bepaald gedrag komt pas laat in de puberteit tot ontwikkeling. Dit is de reden dat kinderen en pubers nog niet in staat zijn de consequenties van hun gedrag te overzien en soms onverantwoordelijke dingen doen.
Ook huist de persoonlijkheid met name in de frontale kwab en speelt de frontale kwab samen met de andere hersenkwabben een belangrijke rol in de vorming van geheugen.

Temporale kwab
De sulcus lateralis vormt de scheiding tussen de pariëtale en temporale kwab. De temporale kwab ligt onder de sulcus lateralis. De (met name linker) temporale kwab speelt een belangrijke rol in het taalbegrip. In (vaak) de linker temporale kwab zit het gebied van Wernicke. Het gebied van Wernicke zorgt ervoor dat we taal begrijpen. Het gebied van Wernicke is verbonden met het gebied van Broca wat in de frontale kwab zit. Het gebied van Broca zorgt voor de aansturing van de spieren die ervoor zorgen dat we kunnen praten.
De temporale kwab zorgt verder met onder andere het hippocampus en de frontale kwab voor de vorming van het geheugen. Ook zorgt de temporale kwab voor de verwerking van geluid, vorming van emoties en beeldgeheugen.

Pariëtale kwab
De pariëtale kwab ligt achter de sulcus centralis en voor de sulcus parieto-occipitalis. De pariëtale kwab ligt boven de temporale kwab en schuinboven de occipitale kwab.
De pariëtale kwab speelt een belangrijke rol in de integratie van sensorische informatie en de bewuste waarneming van sensorische informatie. De hersenwinding die hiervoor verantwoordelijk is, ligt vlak achter de sulcus centralis en wordt de primaire sensorische schors genoemd.

Occipitale kwab
De occipitale kwab wordt ook wel de achterhoofdskwab genoemd. De occipitale kwab ligt achter de sulcus parieto-occipitalis. In de occipitale kwab ligt de primaire en secundaire visuele schors. De occipitale kwab speelt een belangrijke rol in het verwerken en begrijpen van visuele informatie.

Bronnen:

JE. Hall, 2013, Pocket Companion to Textbook of Medical Physiology, Elsevier Inc
GA Thibodeau, Patton KT 2012, Anatomy & Physiology, Mosby/Elsevier
EN Marieb, Hoehn K 2012, Human Anatomy & Physiology, Pearson/Benjamin Cummings