Het lichaam heeft drie soorten spieren; gladde spieren, de hartspier en skeletspieren. De skeletspieren kennen weer drie soorten spiervezeltypen; de type 1, type 2A en type 2B spiervezels. De skeletspieren hebben grofweg drie functies. Deze drie functies van skeletspieren zijn contraheren (samentrekken), een endocriene functie (skeletspieren produceren van hormonen) en opslag (van glycogeen, vetten en eiwitten).
Skeletspieren kunnen contraheren (samentrekken)
De meest in het oog springende functie van spieren is dat spieren in staat zijn om te contraheren. Wanneer een spier contraheert, wordt dat een spiercontractie genoemd. De contracties van skeletspieren worden bewust door het brein geïnitieerd. Spiercontracties hebben een aantal deelfuncties die hieronder worden toegelicht. Spiercontracties worden gebruikt voor:
- Warmte op te wekken: bij spiercontracties komt warmte vrij. Deze warmte kan het lichaam goed gebruiken. Het lichaam kan namelijk alleen goed functioneren bij 37 graden Celsius. Wanneer het lichaam te koud dreigt te worden, zijn de spieren in staat tot rillen. Bij rillen komt warmte vrij
- Sluitspieren aanspannen: sluitspieren maken het mogelijk om lichaamsopeningen af te sluiten. Zo maken de sluitspieren van de urinewegen en endeldarm het mogelijk om bewust de urine en ontlasting op te houden. Zindelijk zijn, is het onder controle hebben van deze sluitspieren
- Bescherming bieden: de constante tonus van skeletspieren zorgen ervoor dat belangrijke organen van de buikholte en bekkenbodemholte beschermd blijven
- Beweging mogelijk maken: door het aan- en ontspannen van skeletspieren kunnen beenderen in beweging worden gebracht, waardoor deze zelfde beenderen ten opzichte van elkaar kunnen bewegen
- Stabiliseren van het lichaam, of delen van het lichaam: door het isometrisch (contractie van spieren waarbij spierlengte gelijk blijft) contraheren van bijvoorbeeld de erector spinae blijft de rug recht en kan dus de lichaamshouding gehandhaafd blijven
Endocriene functie van skeletspieren
De skeletspieren zijn niet alleen het doelorgaan van vele hormonen, zoals bijvoorbeeld insuline, adrenaline, noradrenaline en groeihormoon, maar skeletspieren produceren zelf ook hormonen. Hieronder wordt een opsomming gegeven van de hormonen die skeletspieren produceren en wat de functie is van deze hormonen:
- Interleukine 6 (IL-6): IL-6 stimuleert glucose-opname en lipolyse (vetafbraak) door skeletspieren. Verder stimuleert IL-6 de glucoseproductie van de lever en de lipolyse in adipocyten (vetcellen).
- Interleukine 15 (IL-15): IL-15 stimuleert spieropbouw en vetafbraak
- Brain-derived neurotrophic factor (BDNF): BDNF stimuleert de vetverbranding van skeletspieren
- Leukemia Inhibitory Factor (LIF): LIF stimuleert de spieropbouw
Opslagfunctie van skeletspieren
Skeletspieren slaan glycogeen en vetten op en zijn een noodvoorziening voor eiwitten. Glucose wordt als de glucosepolymeer (groot koolhydraatmolecuul van aan elkaar gekoppelde glucosemoleculen) glycogeen opgeslagen. Het proces van glycogeenvorming (glycogeensynthese) uit glucose wordt glycogenese genoemd. Glycogenese wordt gestimuleerd door het hormoon insuline.
Glycogenolyse is het tegenovergestelde proces van glycogenese. In de glycogenolyse wordt glycogeen afgebroken tot glucose. Glycogenolyse in de skeletspieren wordt gestimuleerd door de hormonen (nor)adrenaline en groeihormoon. Wanneer de spier energie (ATP) vrij moet maken ten behoeve van spiercontracties wordt de glycogenolyse gestimuleerd.
Spieren slaan ook vetten op als intramusculaire triglyceriden (IMTG). Wanneer de spier energie nodig heeft ten behoeve van spiercontracties worden IMTG’s in de lipolyse afgebroken tot vetzuren en glycerol.
Tenslotte vormen de spiereiwitten een noodvoorraad voor eiwitten. Wanneer het lichaam te weinig eiwitten met de voeding binnenkrijgt, worden spiereiwitten afgebroken.
Bronnen:
JE. Hall, 2013, Pocket Companion to Textbook of Medical Physiology, Elsevier Inc
GA Thibodeau, Patton KT 2012, Anatomy & Physiology, Mosby/Elsevier
EN Marieb, Hoehn K 2012, Human Anatomy & Physiology, Pearson/Benjamin Cummings
