Wanneer de placenta laaggelegen is in de baarmoeder, kan hij zelfs zo laag liggen dat deze geheel of gedeeltelijk over het ostium internum is gelegen. Het ostium internum is de uitgang van de baarmoeder, daar waar het kind doorheen gaat tijdens de baring (geboorte). Wanneer een zwangere vrouw een placenta preavia heeft, kan zij last hebben van vaginaal bloedverlies. Je kunt je ook voorstellen dat het hebben van een placenta preavia een normale vaginale bevalling onmogelijk maakt.
De definitie van placenta preavia
We spreken van een placenta preavia wanneer de placenta laag is gelegen in de uterus. De placenta ligt zodanig laag dat deze geheel of gedeeltelijk over het ostium internum is gelegen. Er zijn vier verschillende vormen van placenta preavia:
• Een totale placenta preavia; hierbij is het gehele ostium internum bedekt door de placenta
• Een partiële placenta preavia; hierbij is een gedeelte van het ostium internum bedekt door de placenta maar niet geheel
• Een placenta preavia marginalis; hierbij is het zo dat de placenta reikt tot het ostium internum
• Een laagliggende placenta; hierbij reikt de placenta niet tot aan het ostium internum maar is zij wel in het onderste uterus segment geïmplanteerd
Risicofactoren placenta preavia
Er zijn verschillende risicofactoren te noemen die bij kunnen dragen aan het ontstaan van een placenta preavia. De precieze oorzaak van het ontstaan van een placenta preavia in niet bekent. Waarschijnlijk heeft het te maken met de innesteling van het vroege embryo dicht bij het ostium internum. Wanneer een vrouw een sectio caesarea (keizersnede) in de voorgeschiedenis heeft, heeft zij een verhoogd risico op een placenta preavia. Dit risico wordt groter naar mate een vrouw meerdere sectio caesarea heeft gehad. Andere risicofactoren voor een placenta previa zijn een toegenomen pariteit, roken, cocaïnegebruik, zwangerschap na fertiliteitsbehandeling en een meerlingzwangerschap.
Hoe vaak komt placenta preavia voor?
Het kan zijn dat iemand vroeg in de zwangerschap een placenta preavia heeft. Dit hoeft echter later in de zwangerschap niet meer zo te zijn omdat de uterus groeit tijdens de zwangerschap. Het kan dus zo zijn dat de placenta mee naar boven groeit en er op een later tijdstip in de zwangerschap geen sprake meer is van een placenta preavia. Hierdoor is het ook zo dat de incidentie van een placenta preavia vroeg in de zwangerschap veel hoger is dan later in de zwangerschap. Voor een termijn van 20 weken heeft ongeveer 5% van de zwangere vrouwen een placenta die dicht bij het ostium internum is gelegen, na 20 weken zwangerschap is dit percentage al afgenomen naar 1%.
Symptomen van placenta preavia
Wanneer een zwangere vrouw een placenta preavia heeft, hoeft zij hiervan geen klachten te ondervinden. In dat geval spreken we van een asymptomatische placenta preavia. Vaak zijn er wel symptomen bij een placenta preavia. Het meest voorkomende symptoom is pijnloos vaginaal bloedverlies. Het bloed is meestal helderrood van kleur en komt periodiek voor. Dat wil zeggen dat het komt en weer ophoudt waarna het weer opnieuw begint. Er zijn meestal geen tekenen aanwezig dat de baring op gang komt. Andere symptomen die kunnen wijzen op een placenta preavia zijn een niet ingedaald voorliggend deel.
Diagnose van placenta preavia
De diagnose placenta preavia wordt in principe echoscopisch gesteld. Er wordt gebruik gemaakt van een transvaginale echo, omdat deze beter inzicht geeft over de diagnose dan een transabdominale echo (echo via de buik). Een transvaginale echo (echo in de vagina) wordt gemaakt via de vagina. Er wordt hierbij een echobuisje met wat glijmiddel in de vagina gebracht. Dit onderzoek is in principe niet pijnlijk, belangrijk hierbij is dat de vrouw goed ontspannen is.
De behandeling van placenta preavia
Over de behandeling van een placenta preavia wordt in de Richtlijn van het NVOG het volgende gezegd. Wanneer de placenta 2-3,5 cm van het ostium internum is gelegen, spreekt men van een laagliggende placenta. Bij een laagliggende placenta kan een vaginale baring worden nagestreefd.
Wanneer een patiënte een symptomatische placenta preavia heeft, dus bloedverlies, doet men het volgende:
• Je geeft een infuus en zo nodig volumesuppletie
• Je bepaald de bloedgroep inclusief irregulaire antistoffen
• Bij een AD< 34 weken kun je betamethason om de longrijping te voltooien
• Er wordt een sectio caesarea uitgevoerd indien het bloedverlies niet adequaat te compenseren is of de foetale conditie hier aanleiding toe geeft
• Indien het bloedverlies overgaat, kan patiënte met goede instructies met ontslag
• Er wordt een primaire sectio vanaf AD 37 weken
Bij een asymptomatische placenta preavia, dit wil zeggen zonder vaginaal bloedverlies, geeft men de patiënte duidelijke instructies van wanneer naar het ziekenhuis te komen, men bepaald de bloedgroep en er wordt een primaire sectio gepland vanaf AD 37 weken.
Bronnen:
NVOG richtlijnen
Heineman, Obstetrie en gynaecologie. Maarssen: Elsevier. 6e druk
EH van de Lisdonk, van den Bosch, WJHM, Lagro-Janssen, ALM, Ziekten in de huisartspraktijk (2003), Elsevier gezondheidszorg, Maarssen
Parveen Kumar, Michael Clark, Clinical Medicine (2002), W.B. Saunders, Philadelphia