Het skelet geeft structuur aan het lichaam, beschermt vitale organen, maakt beweging mogelijk, heeft een endocriene functie, maakt bloed en vormt een opslagplaats voor vet en mineralen. Het skelet bestaat in totaal uit 206 verschillende beenderen. Deze beenderen zijn op basis van hun vorm in te delen in verschillende categorieën. We kunnen de pijpbeenderen, korte beenderen, platte beenderen en onregelmatige beenderen onderscheiden.
Pijpbeenderen
De pijpbeenderen hebben een duidelijke schacht en twee uiteinden. De schacht van pijpbeenderen wordt de diafyse genoemd. De uiteinden van pijpbeenderen worden de epifysen genoemd. Door de relatief lange schacht maken de pijpbeenderen grote bewegingen mogelijk.
Om de pijpbeenderen zit een beenvlies (periost) wat rijkelijk voorzien is van bloedvaten en zenuwen. Direct onder het periost ligt aan de buitenzijde van de pijpbeenderen compact (corticaal) been. De binnenzijde van de pijpbeenderen bestaat uit sponsachtig (trabeculair, spongieus) been. Bij jonge kinderen bevat het sponsachtig been van de pijpbeenderen rood beenmerg. Bij volwassenen bevat het sponsachtig been van pijpbeenderen geel beenmerg.
Tijdens de lengtegroei groeit met name de schacht doordat chondrocyten zich snel delen en vervolgens verbenen. De chondrocyten zitten in de groeischijven. Deze groeischijven worden epifysairschijven genoemd. De chondrocyten zijn gevoelig voor groeihormoon. De chondrocyten delen zich sneller als ze worden blootgesteld aan groeihormoon. Het scheenbeen (tibia), dijbeen (femur) en opperarmbeen (humerus) zijn voorbeelden van pijpbeenderen.
Korte beenderen
Korte beenderen zijn bij benadering kubusvormig en dus even lang en hoog, als breed. De korte beenderen geven door deze kubusvormige structuur veel steun, maar laten weinig beweging toe. De korte beenderen bestaan maar uit een laag compact been. De tarsalen (voetwortelbeentjes) en carpalen (handwortelbeentjes) zijn voorbeelden van korte beenderen
Platte beenderen
Platte beenderen zijn zoals de naam waarschijnlijk al doet vermoeden plat van structuur. Platte beenderen bestaan aan de buitenzijden uit compact been met daartussen (als een belegde boterham) sponsachtig been. De platte beenderen geven veel bescherming aan het lichaam en vormen uitstekende aanhechtingspunten voor spieren. Naast de uitstekende aanhechtingspunten voor spieren bevindt in de platte beenderen bij volwassenen het rode beenmerg. Het rode beenmerg is verantwoordelijk voor de bloedvorming. Het schouderblad (scapula), borstbeen (sternum) en schedelbeenderen zijn voorbeelden van platte beenderen.
Onregelmatige beenderen
Onregelmatige beenderen zijn beenderen die niet ingedeeld kunnen worden in voorgaande klassen van beenderen. Zoals de naam al aangeeft, zijn onregelmatige beenderen onregelmatig van vorm. Onregelmatige beenderen bestaan ook uit lagen compact been met daartussen sponsachtig been. De onregelmatige beenderen bieden bescherming, maar ook steun en aanhechtingspunten voor spieren. De wervellichamen en de beenderen van het bekken behoren tot de onregelmatige beenderen.
Tot slot
In de meeste indelingen worden de beenderen zoals hierboven staat ingedeeld. Er blijft dan echter nog wel een bepaald soort beenderen over, die vaak niet eens worden genoemd. Deze beenderen zijn de sesambeenderen. Sesambeenderen komen vaak in een pees voor. De sesambeenderen zorgen ervoor dat de spier vastgehecht aan deze pees meer kracht kan uitoefenen op de aanhechting op het bot.
Bronnen:
JE. Hall, 2013, Pocket Companion to Textbook of Medical Physiology, Elsevier Inc
GA Thibodeau, Patton KT 2012, Anatomy & Physiology, Mosby/Elsevier
EN Marieb, Hoehn K 2012, Human Anatomy & Physiology, Pearson/Benjamin Cummings