Oorzaken verwardheid

Wanneer iemand verward is, is zijn psychisch functioneren verstoord. In het gedrag van de patiënt staat het gebrek aan orde centraal. Hij heeft moeite om zijn aandacht bij een gesprek te houden, is vaak onrustig, is onsamenhangend in het denken, vaak angstig en gedesoriënteerd is persoon en/of plaats. De verwardheid ontstaat vaak in een hele korte tijd. De onrust in de omgeving van de patiënt is vaak groot. Dit artikel gaat over de verschillende oorzaken van verwardheid.

Delier
Een delier ontstaat vaak in een erg korte tijd, vaak binnen enkele uren. Er is sprake van een bewustzijn daling. Men ziet een acute achteruitgang van het vermogen de aandacht ergens op te richten en/of vast te houden. De waarneming kan ook gestoord zijn waarbij patiënten last kunnen hebben van wanen en hallucinaties. De cognitie gaat achteruit met een vermindering van het korte termijn geheugen. Er zijn vele oorzaken voor het krijgen van een delier. Het komt het meeste voor bij oudere mensen. Het kan onder andere komen door infecties, medicatie, cerebrale afwijkingen, hypoglycemie en intoxicatie of onthouding van alcohol en drugs.

Dementie
Er is sprake van dementie wanneer men problemen heeft met het geheugen. Vooral het korte termijn geheugen is aangedaan. Men heeft moeite met het leren van nieuwe gegevens. Mensen met dementie hebben vaak een laag ziekte-inzicht en ziekte-besef. Mensen met dementie hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van een delier. Dementie is een chronisch probleem waar acute problemen (delier) bovenop kunnen komen.

Schizofrenie
Schizofrenie is een psychiatrische ziekte van ernstige aard. Het manifesteert zich meestal tussen het 15de en 30ste levensjaar voor het eerst. Het is een aandoening die vooral jonge mensen treft. Bij gemiddeld één op de honderd personen zal de ziekte zich ontwikkelen. In Nederland lijden er ongeveer 160.000 mensen aan schizofrenie. Schizofrenie is een aandoening van de hersenen. Bij deze ziekte is het denken, het gevoelsleven en het gedrag van de persoon ernstig verstoort geraakt.

Bij schizofrenie kan er sprake zijn van negatieve en/of positieve symptomen.

Negatieve symptomen van schizofrenie
• Inactiviteit/ initiatiefverlies
• Sociale isolatie
• Cognitieve stoornissen (planning, uitvoeren complexe taken, werkgeheugen)
• Emotionele apathie
• Vlak affect
• Depressie (pessimisme, suïcidaliteit)

Positieve symptomen van schizofrenie
Positieve symptomen ontstaan door een overschot van dopamine in de basale ganglia. Onderstaande symptomen zijn dus niet positief in de zin, dat het goed is.
• Hallucinaties
• Wanen
• Denkstoornissen
• Interfereert met sociaal en beroepsmatig functioneren

Overige oorzaken
• Middelengebruik: vooral opiaten, anticholinergica, alcohol, XTC
• Manie: gestegen stemming, toegenomen zelfwaardering, toegenomen interesse, zelfoverschatting, ontremming
• Psychosociale stress
• Epilepsie

Bronnen:
Edward P. Sarafino, Health Psychology (2002), John Wiley & Sons, New York
Michael Gelder, Richard Mayou, John Geddes, Psychiatry (2003), Oxford University Press, New York