Het hart ligt in het hartzakje in de borstholte. Het hart bestaat uit drie lagen. Deze lagen van het hart zijn het pericardium, het myocard en het endocard. Het myocard is de eigenlijke spierlaag van het hart. Deze spierlaag van het linker ventrikel is dikker dan de spierlaag van het rechter ventrikel. De ventrikels en atria van het hart worden gescheiden door sulci (groeven). Binnen de atrioventriculaire sulcus liggen de coronairvaten. De coronairvaten (kransslagaders) zijn cruciaal voor de bloed- en dus zuurstofvoorziening van het hart. Wanneer de kransslagaders verstopt raken, spreekt men van een myocardinfarct.
Bouw en functie van het pericardium
Het hart ligt in de borstholte in het hartzakje. Het hartzakje wordt het pericardium genoemd en ontstaat uit het mesoderm (een embryonale kiemlaag). Het hartzakje is vliezig van aard. Het hartzakje ligt als een opgeblazen boterhamzakje om het hart heen. Op deze manier bestaat het hartzakje uit drie onderdelen:
- Het viscerale pericardium wat het dichtst bij het hart ligt
- De pericardiale ruimte
- Pariëtale pericardium
Het hartzakje voorkomt dat het hart wrijving opwekt, wanneer het hart contraheert. De cellen van het hartzakje scheiden namelijk een vloeistof af die ervoor zorgt dat het viscerale pericardium en pariëtale pericardium zonder wrijving langs elkaar bewegen.
Bouw van de hartwand
De hartwand bestaat van buiten naar binnen uit drie onderdelen:
- Viscerale pericardium, wat een onderdeel is van het hartzakje
- Myocard, de eigenlijke spierlaag van het hart. Het myocard contraheert bij de hartslagen
- Endocard, het endocard is een cellaag aan de binnenzijde van het hart
De hartwand van het linker ventrikel is een stuk dikker dan de hartwand van het rechter ventrikel. Deze dikte van de hartwand wordt met name bepaald door het myocard. Aangezien het linker ventrikel verantwoordelijk is voor de grote bloedsomloop, is het myocard van het linker ventrikel een stuk dikker, dan het myocard van het rechter ventrikel.
Spiercellen van het myocard
Zoals eerder geschreven is het myocard de eigenlijke spierlaag van het hart. Deze spierlaag bestaat uit bepaalde spiercellen die kenmerkend zijn voor het hart. De hartspiercellen ontstaan uit het mesoderm. Hartspiercellen lijken op spiercellen van het skeletspierweefsel. Ook hartspiercellen zijn net als skeletspiercellen dwarsgestreept. Hartspiercellen zijn echter mononucleair, of hebben twee celkernen. Deze celkern ligt vaak in het midden van de hartspiercel. Hartspiercellen hebben erg veel mitochondriën. Mitochondriën zijn nodig voor de aerobe stofwisseling. Aangezien het hart bijna alleen aeroob (met zuurstof) energie vrijmaakt om te contraheren, zijn de mitochondriën talrijk in het hartspierweefsel. Ten slotte worden de hartspiercellen door intercalaire schijven gescheiden van elkaar. Over deze intercalaire schijven wordt de actiepotentiaal geleid.
Groeven (sulci) van het hart
Het hart heeft een aantal kenmerkende groeven, ook wel sulci genoemd. Tussen de atria en ventrikels bevindt zich de atrioventriculaire sulcus. In deze sulcus lopen de coronairvaten. Daarnaast zijn er ook nog de ventrale en dorsale interventriculaire sulci. Deze sulci liggen tussen de ventrikels aan de voor- en achterzijde van het hart.
Bloedvoorziening; doorbloeding van het hart
Aangezien het hart aeroob werkt en dus afhankelijk is van een goede zuurstofvoorziening, is de bloedvoorziening van het hart ook heel erg goed. De bloedvoorziening van het hart wordt verzorgd door de zogenaamde coronairvaten (of kransslagaders). Wanneer deze kransslagaders verstopt raken, krijgt een deel van het hart geen bloed en dus geen zuurstof. Het gevolg hiervan is dat een deel van het hartspierweefsel afsterft. Men spreekt dan van een hartinfarct (of myocardinfarct). Een kransslagader kan verstopt, of vernauwd raken door aderverkalking (atherosclerose). Roken, veel verzadigd vet eten, alcoholmisbruik, onvoldoende vezels, fruit en groente eten, overgewicht en obesitas, stress en inactiviteit vergroten de kans op een myocardinfarct.
Bronnen:
JE. Hall, 2013, Pocket Companion to Textbook of Medical Physiology, Elsevier Inc
GA Thibodeau, Patton KT 2012, Anatomy & Physiology, Mosby/Elsevier
EN Marieb, Hoehn K 2012, Human Anatomy & Physiology, Pearson/Benjamin Cummings
