Verslechterde voedingstoestand (ongewenst afvallen) is onbedoeld gewichtsverlies. De criteria van een verslechterde voedingstoestand zijn gewichtsverlies van 10% of van het oorspronkelijke gewicht ontstaan in minder dan 6 maanden, meer dan 5% gewichtsverlies in de afgelopen maand, of een BMI kleiner dan 18,5 en kleiner dan 20 voor mensen ouder dan 55 jaar, of een VVMI (vetvrije massa index) kleiner dan 16 voor mannen en kleiner dan 15 voor vrouwen. Vermagering treedt op als de voedselinname (energie-inname) kleiner is, dan het energiegebruik (energieverbruik).
Vermagering
Vermagering is onbedoeld gewichtsverlies van meer dan 5% van het oorspronkelijke gewicht ontstaan in minder dan 6 maanden. De relatie van gewichtsverlies met een toegenomen mortaliteit is vanaf 4% aantoonbaar. Relatief groot gewichtsverlies kan bijdragen aan decubitus, een verminderde botmassa en heupfracturen, verlies van spiermassa (verminderde mobiliteit bij ouderen), weerstandsvermindering (ulcera cruris en sepsis).
Bij de volgende aandoeningen gaat gewichtsverlies gepaard met een toegenomen eetlust: Diabetes Mellitus, hyperthyreoïdie malabsorptiesyndromen, leukemie en maligne lymfoom. In dit artikel worden kort de oorzaken van vermagering opgesomd.
Vermagering ontstaan door een onvoldoende voedselinname
Onvoldoende voedselinname kan komen door:
• Onvoldoende voedsel beschikbaar (armoede, sociaal isolement, drugsverslaving).
• Verminderde eetlust (depressie, angststoornis, psychische stress, anorexia nervosa, alcoholmisbruik, maligniteiten, nierinsufficiëntie, hartfalen in eindfase, bijnierinsufficiëntie, bijwerking medicatie).
• Vrees voor pijn na voedselinname (refluxoesofagitis, peptisch ulcus, gastritis, galsteenlijden).
• Problemen met eten kauwen of slikken (dementie, gebitsproblemen, CVA, ALS).
• Obstructie tractus digestivus (oesophagusstrictuur, oesophaguscarcinoom, peptisch ulcus, maagcarcinoom, compressie door intra-abdominale massa).
• Ernstig braken (hyperemesis gravidarum).
Vermagering ontstaan door onvoldoende opname van voedingsstoffen
Onvoldoende opname kan veroorzaakt worden door de volgende aandoeningen:
- Pancreasinsufficiëntie
- Coeliakie
- Parasitaire darmziekten
- Diarree
- Resectie van maag of dunne darm
- Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn, colitis ulcerosa).
Vermagering ontstaan door een verhoogd energiegebruik
Een verhoogt energiegebruik kan het gevolg zijn van:
• Hyperthyreoïdie (te snel werkende schildklier)
• Maligniteiten
• Chronische infectieziekten (AIDS, TBC)
• Ontstekingsprocessen
• COPD in eindstadium
• Extreme lichamelijke activiteit
• Gebruik van drugs (XTC, amfetaminen).
Vermagering ontstaan door verlies van voedingsstoffen
Verlies van voedingsstoffen kan ontstaan door:
• Diabetes mellitus (veel glucose verlies via de urine door hyperglykemie en de overschrijding vd nierdrempel voor glucose, toegenomen verlies van water met de urine, verhoogde proteolyse en lipolyse).
• Inflammatoire darmziekten (ziekte van Crohn , colitis ulcerosa) (eiwitverlies in de darm ten gevolge van uitgebreide enteriteiten).
Let op! Dit overzicht is zeker niet uitputtend en dient niet gebruikt te worden als diagnostisch middel. Bezoek bij twijfel altijd een arts!
Bronnen:
E. Rubin, Farber, JL, Pathology (2007), Lippincott-Raven, Philadelphia, New York
H. de Vries, de Jongh, TOH, Grundmeijer, HGLM, Diagnostiek van alledaagse klachten (2011), Bohn Stafleu van Lofhum, houten
EH van de Lisdonk, van den Bosch, WJHM, Lagro-Janssen, ALM, Ziekten in de huisartspraktijk (2008), Elsevier gezondheidszorg, Maarssen