Migraine, symptomen en behandeling

Migraine is een aandoening die vrij veel voor komt. Iedereen kan wel eens een migraine aanval krijgen. Het komt voor bij 6 procent van de mannen en bij 20 procent van de vrouwen. Men heeft vaak meerdere migraineaanvallen, dit kan variëren van 1 aanval per jaar tot wel 6 aanvallen per maand. Men krijgt zijn eerste aanval meestal rond de puberteit. Migraine is een aandoening die men meestal zijn hele leven blijft houden. De belangrijkste klacht bij migraine is hoofdpijn.

Klinische verschijnselen van migraine
Er zijn verschillende soorten vormen van migraine. Je hebt migraine zonder aura, migraine met aura, basilarismigraine en migraine zonder hoofdpijn. Hieronder worden de klinische verschijnselen bij de verschillende vormen besproken.

Migraine zonder aura
• Komt het meeste voor van alle vormen van migraine
• Matig tot ernstige hoofdpijn
• Anorexie (geen eetlust)
• Misselijkheid
• Braken
• Overgevoeligheid voor licht
• Overgevoeligheid voor geluid
• Overgevoeligheid voor geuren
• Vaak eenzijdige hoofdpijn
• Vaak is de hoofdpijn kloppend van aard
• De hoofdpijn kan wisselen van kant tijdens een aanval
• De hoofdpijn kan in de loop van een aanval dubbelzijdig worden
• Bij eenvoudige lichamelijke activiteiten zoals traplopen neemt de ernst van de hoofdpijn toe
• De duur van een aanval varieert van 4 uur tot 72 uur (meestal 1-2 dagen)
• Ernstige belemmering van dagelijkse activiteiten tijdens een aanval, men moet meestal gaan liggen

Migraine met aura
Komt voor bij ongeveer 20 procent van de migrainepatiënten
De beschreven aanvallen van hierboven (migraine zonder aura) worden voorafgegaan of gaan gepaard met:
• Voorbijgaande focale uitval- (soort verlamming) of prikkelingsverschijnselen (aura)
• Wordt vaak als bedreigend ervaren
• Bijna altijd volledig reversibel
• De migraine-auraverschijnselen breiden zich geleidelijk uit gedurende minuten
• Er ontstaan verschillende focale neurologische symptomen na elkaar
• Meestal zijn het homonieme visuele stoornissen
• Flikkerscotoom (men ziet een flikkerend sterretje aan een kant van het gezichtsveld van beide ogen, het sterretje wordt in de loop van 10-20 minuten steeds groter. Dit gaat vaak gepaard met een langzaam uitbreidend gezichtsvelduitval (scotoom)
• De verschijnselen nemen weer langzaam af na 20-45 minuten waarna ze restloos verdwijnen
• Men kan ook een veranderd gevoel hebben in de vingers of rond de mond
• Halfzijdige verlammingen komen ook voor net als spraakstoornissen

Basilarismigraine
Dit een vorm van “migraine met aura” met een specifieke aura:
• Bitemporale gezichtsveldstoornissen of hersenstamverschijnselen (dubbelzien, draaiduizeligheid, dysartrie en ataxie)
• Duur van de aura is tussen de 4 en 60 minuten
• Treedt meestal op vlak voordat de hoofdpijn begint
• Kan ook tijdens een migraine aanval optreden

Migraine zonder aura
Bij deze vorm van migraine is er wel sprake van een aura maar de aura wordt niet gevolgd door hoofdpijn. Bij deze vorm is het belangrijk dat er andere aandoeningen uitgesloten worden zoals een TIA, een cerebrale arterioveneuze malformatie of een epileptisch aanval.

Ongeveer 20 procent van de patiënten met migraine ervaren 2 tot 48 uur voor het begin van een aanval een voorgevoel of een waarschuwingsteken. Enkele voorbeelden hiervan staan hieronder vermeld:
• Prikkelbaarheid
• Depressiviteit
• Geeuwen
• Overgevoeligheid voor geuren
• Hyperactiviteit
• Hypoactiviteit
• Verlangen naar bepaald voedsel, meestal zoet voedsel
• Stijve nek
• Vocht vasthouden (gezwollen borsten, vingers en voeten)

Beloop van migraine
Er zit veel verschil in het beloop van migraine. Sommige mensen hebben hun hele leven door last van migraineaanvallen terwijl andere alleen aanvallen hebben tijdens een bepaalde periode. Er kan gedurende het leven ook verschil optreden in het aanvalstype van een migraineaanval. Zo kan het bijvoorbeeld zijn dat migraineaanvallen zonder aura over gaan in aanvallen met aura. Tijdens de zwangerschap zijn migraineaanvallen meestal afwezig. Tijdens de menopauze kunnen de aanvallen verergeren, hierna kunnen ze geheel verdwijnen.

Behandeling van migraine
Bij de behandeling van migraine gaat het erom dat de symptomen zo goed mogelijk worden bestreden en dat de aanvalsfrequentie verminderd. Men begint met aspecifieke pijnstillers zoals paracetamol, naproxen of acetylsalicylzuur. Wanneer deze middelen niet genoeg helpen moet men overgaan op specifieke antimigrainemiddelen zoals triptanen of ergotamines. Voorbeelden van triptanen zijn sumatriptan, rizatriptan, nanatriptan, eletriptan en almotriptan. Triptanen zijn 5-HT-I-receptoragonisten. Een bijwerking kan zijn dat men een zwaar drukken gevoel op de borst krijgt wat lijkt op angina pectoris, dit is het echter niet maar toch worden triptanen niet voorgeschreven bij cardiovasculaire klachten in de voorgeschiedenis. Er kan ook triptaanafhankelijke hoofdpijn ontstaan. De werkzaamheid van ergotamine is veel minder dan die van triptan en ergotamine heeft veel meer bijwerkingen.

Wanneer deze middelen ook niet voldoende werken en patiënten twee of meer aanvallen per maand heeft kan profylactische medicatie voorgeschreven worden. Deze kan bestaan uit propanolol en natruimvalproaat.

Bronnen:
A. Hijdra, Koudstaal, PJ, Roos, RAC, Neurologie (2003), Elsevier gezondheidszorg, Maarssen