Kortademigheid is een subjectieve sensatie van een abnormale en/of onaangename gewaarwording van (moeilijkheden) met de ademhaling. De medische term voor kortademigheid is dyspnoe. Dyspnoe is een vervelende klacht die veel beperkingen met zich mee kan brengen. Dyspnoe klachten kunnen van korte duur zijn of continue aanwezig zijn. Dit artikel gaat in op de verschillende oorzaken van dyspnoe.
Hieronder volgt een opsomming van de mogelijke oorzaken van kortademigheid:
Oorzaken op het gebied van de longen
Restrictieve stoornissen, dat wil zeggen dat het maximaal bereikbare longvolume is afgenomen. Er is hierbij een stoornis in de ventilatie:
• Obstructieve longaandoeningen; hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan COPD en astma. COPD en astma kunnen een obstructie veroorzaken door vernauwing van de luchtwegen en daardoor een afname van het maximaal bereikbare longvolume.
• Atelectase, dit wil zeggen dat (een deel van) de long verstopt raakt. Dit kan bijvoorbeeld komen door een mucusplug (bij COPD en een longontsteking) of door een corpus alienum.
• Een pneumothorax, in de volksmond ook wel een klaplong genoemd.
• Longfibrose
• Een afwijkende thoraxvorm, hierbij kun je denken aan bij voorbeeld Bechterew of aan een zwangerschap.
Obstructie van de hogere luchtwegen, hierdoor is er ook sprake van een stoornis in de ventilatie wat de kortademigheid veroorzaakt:
• Laryngitis subglottica, ook wel pseudokroep genoemd
• Epiglottitis
• Obstructie naar een zwelling door een insektenbeet of een allergische reactie op een ander allergeen.
Oorzaken op het gebied van hart en bloedvaten
Er kan hierbij sprake zijn van stoornissen in de ventilatie maar ook in de circulatie:
• Pompfalen van het hart (hartfalen), dit kan veroorzaakt worden door onder andere coronaire aandoeningen, dit wil zeggen dat de kransslagaders van het hart aangedaan zijn, hypertensie en kleplijden. De kortademigheid is vaak gerelateerd aan inspanning.
• Longembolie, er is dan een verminderde circulatie en daardoor een verminderde gasuitwisseling.
• Bij bloedarmoede, ook wel anemie genoemd.
Oorzaken op het gebied van de hersenen
Er is hierbij sprake van een stoornis in het centraal zenuw stelsel, het ademhalingscentrum is aangedaan:
• Cerebrale doorbloedingsstoornis
• Lokaal toegenomen druk, bijvoorbeeld door een tumor
• Psychotrope medicatie, bijvoorbeeld benzodiazepine’s of morfine
Bronnen:
E. Rubin, Farber, JL, Pathology (2007), Lippincott-Raven, Philadelphia, New York
H. de Vries, de Jongh, TOH, Grundmeijer, HGLM, Diagnostiek van alledaagse klachten (2011), Bohn Stafleu van Lofhum, houten
EH van de Lisdonk, van den Bosch, WJHM, Lagro-Janssen, ALM, Ziekten in de huisartspraktijk (2008), Elsevier gezondheidszorg, Maarssen