Diabetische voet (diabetesvoet), oorzaken, symptomen en behandeling

Een diabetische voet is een veelvoorkomend gevolg van diabetes mellitus (suikerziekte). De oorzaken van een diabetische voet zijn angiopathie (macro-angiopathie en micro-angiopathie), Limited Joint Mobility (LJM) en perifere en autonome neuropathie. Een diabetische voet kent aanvankelijk subtiele symptomen, maar kan in het ergste geval leiden tot volledige amputatie van een voet. Behandeling is er aanvankelijk gericht op preventie van verergering van de klachten.

Oorzaken van een diabetische voet

De oorzaak van een diabetische voet is multifactorieel. Dat wil zeggen dat er meerdere factoren zijn die bijdragen aan de ontwikkeling van een diabetische voet. Het allerbelangrijkste in het voorkomen (preventie) van het ontwikkelen van een diabetische voet is het goed reguleren van de bloedglucosespiegels, niet roken en een gezond leef- en eetpatroon. De drie factoren die kunnen leiden tot een diabetische voet zijn:

  •  (macro)angiopathie; bij angiopathie (slechte doorbloeding) functioneren de bloedvaten niet meer goed. Het weefsel van de voet krijgt dan onvoldoende zuurstof en voedingsstoffen en kan de afvalstoffen niet goed afvoeren. Uiteindelijk kan een slechte doorbloeding leiden tot afsterving van weefsel. Angiopathie kan onderverdeeld worden in macro- en micro-angiopathie. Bij macro-angiopathie zijn de grote slagaders van de benen aangetast. Bij micro-angiopathie zijn de kleine arteriën en arteriolen van de voet aangetast.
  • Limited Joint Mobility (LJM); dit betreft een verminderde mobilteit van de voet. Door LJM is het normale bewegen van de voet beperkt. Hierdoor ontstaat er ongewone druk op bepaalde delen van de voet.
  • Perifere neuropathie; bij neuropathie is de aansturing en gevoel van de voet aangetast. Hierdoor is de motoriek van de voet aangetast en worden pijnsignalen, de stand van de voeten, objecten in de schoenen etc.. niet goed waargenomen (sensibiliteit/sensoriek is aangetast).
  • Autonome neuropathie; bij autonome neuropathie is de vegetatieve regulering van de voet aangedaan. Dit kan betekenen dat de huid van de voeten niet goed in staat is om te zweten, waardoor warmte niet goed wordt afgevoerd. Ook kan de talgproductie zijn afgenomen, waardoor de huid droog wordt. Ook kan de doorbloeding zijn aangetast.

Symptomen en classificatie van een diabetische voet

Een diabetische voet, hoeft niet direct te leiden tot grote zweren en afsterving van tenen en mogelijk de hele voet. Een diabetische voet kent ook subtielere symptomen. Herkenning van deze symptomen kan verergering voorkomen. Eerst worden de subtiele symptomen van een diabetische voet beschreven, daarna de classificatie van een diabetische voet. Hieronder staan de symptomen van een diabetische voet:

  • Droge voeten en kloofjes
  • Verminderd gevoel en/of pijn en/of tintelingen
  • Koude voeten
  • Kleine wondjes en/of zweren
  • Verkleuringen
  • Klauwtenen

Een diabetische voet is in te delen in 6 graden. Graad 0 is de minst ernstige graad en graad 6 is de ernstigste graad. Hieronder de 6 graden van een diabetische voet:

  • Graad 0:Intacte huid, er is geen open wonde. er kunnen botafwijkingen zijn, zoals klauwtenen, ingezakte middenvoetsbeenjes en charcotvoet. Tevens kan er overmatige eeltvorming (hyperkeratose) (op ongewone plekken) zijn.
  • Graad 1: oppervlakkige zweer (ulcus), beperkt tot de oppervlakkige huidlaag (dermis).
  • Graad 2: letsel is dieper en breidt zich uit naar het bot, de banden (ligamenten), de pezen en het gewrichtskapsel of de diepe bindweefselvliezen (fascia). Er is geen abces of botontsteking (osteomyelitis).
  • Graad 3: aantasting van de diepere weefsels met botontsteking.
  • Graad 4: gangreen (afsterving) van één of meer tenen of van een deel van de voorvoet.
  • Graad 5: gangreen van het grootste deel van de voet

Behandeling van een diabetische voet

De behandeling van een diabetische voet is in de eerste plaats op het voorkoming van verergering van de klachten. Om de diabetische voet niet laten verergeren, waarbij in het ergste geval amputatie nodig is, is de leefstijl van de diabeet erg belangrijk! Hieronder staan een aantal belangrijke leefregels. Ook de voetverzorging is erg belangrijk! Wilt u meer informatie over een diabetische voet, kijk dan op: www.amphia.nl

De leefregels bij een diabetische voet:

  • Leef en eet gezond!
  • Houd uw bloedglucosespiegel onder controle!
  • Bekijk dagelijks uw voeten. Let op de genoemde symptomen en neem bij afwijkingen direct contact op met uw behandelaars. Als u zelf minder goed ziet, laat dan iemand anders uw voeten controleren.
  • Laat ieder kwartaal uw voeten controleren bij de praktijkondersteuner van de huisarts. Eén keer per jaar controleert uw huisarts uw voeten. De podotherapeut kan uw voeten controleren.
  • Laat eelt en likdoorns verwijderen door de (medisch) pedicure (met aantekening diabetische voet). Doe dit niet zelf! Gebruik geen speciale pleisters.
  • Was elke dag uw voeten met lauwwarm water en maximaal 2 maal per week met zeep. Neem geen voetbaden.
  • Vermijd extreme temperaturen. Gebruik geen kruik in bed.
  • Dep de voeten (niet wrijven) met een zachte handdoek goed droog (ook tussen de tenen).
  • Knip uw nagels recht en niet te kort af met een nagelknipper (geen schaartje).
  • Verzorg uw voeten met dunne olie of geschikte voetencrème; verzorg uw voeten met speciale diabetesproducten. Laat uzelf hierin voorlichten door de pedicure.
  • Loop niet op blote voeten en draag goedzittende platte schoenen. Uw schoenen moeten minimaal 1 centimeter langer zijn dan uw grootste teen, om goed af te wikkelen. De tenen moeten in de schoen vrij en recht naast elkaar kunnen liggen, zonder uit de natuurlijke stand gedrukt te worden.
  • Koop schoenen zonder stiknaden ter hoogte van de voorvoet. Stiknaden maken het leer minder soepel en kunnen irritaties geven.
  • Koop nieuwe schoenen, het liefst in de namiddag en loop ze voorzichtig in.
  • Bekijk dagelijks de binnenkant van uw schoenen. Controleer op vreemde objecten zoals spijkertjes, steentjes of harde naden. Schud de schoenen dagelijks voor het aantrekken uit.
  • Draag goed passende sokken van goede kwaliteit, zonder dikke naden, plooien en/of strak elastiek. Er zijn speciale sokken  voor een diabetische voet te koop
  • Bewegen is goed voor de bloedvaten van de benen en voeten, dus ook voor de voeten; er bestaan voetoefeningen. Bewegen in het algemeen is ook erg goed.
  • Gebruik geen gaas en verband ter bescherming van uw voet. Dit verhoogt de druk op bepaalde plekken in de schoen. Ga naar de podotherapaut als u ergens meer druk ervaart aan de voet.

Wanneer de diabetische voet zeer ernstig is, kan amputatie van delen van de voet noodzakelijk zijn. Een goede voetverzorging is dus erg belangrijk.

Bronnen:

www.diabetesfonds.nl

www.diabeteswiki.nl

www.wondzorg.be

www.amphia.nl

www.kwaliteitskoepel.nl