Bij klachten aan de gewrichten staan pijnklachten meestal op de voorgrond. Verder wordt er ook vaak bewegingsbeperking, stijfheid, zwelling en roodheid gezien. De klachten kunnen voorkomen aan één gewricht of aan meerderen gewrichten tegelijk. Dit artikel gaat over de oorzaak van gewrichtklachten aan meerdere gewrichten, het gaat dus niet over monoarticulaire aandoeningen. De oorzaken die besproken worden zijn van niet traumatische aard. Bij sommige aandoeningen is een causale therapie mogelijk.
Het voorkomen van gewrichtsklachten
Doordat de grens bij gewrichtsklachten tussen normaal en afwijkend moeilijk te bepalen is, zijn precieze incidentiecijfers (aantal nieuwe gevallen van een ziekte) niet bekend. 4 tot 9% van de bevolking in Nederland geeft aan last te hebben van chronische gewrichtsklachten. Uit een studie (EPOZ-studie) is gebleken dat ongeveer 24% van de mannen en 35% van de vrouwen last heeft van pijn in één of meerderen gewrichten.
Oorzaken van gewrichtsklachten
Artrose
Wat precies de oorzaak is van artrose is niet bekend. Het ontstaat door een verandering van kraakbeen. Er treedt pijn, bewegingsbeperking en crepitatie (knisperen in het gewricht) op doordat het kraakbeen minder glad wordt en verdwijnt. Er is een primaire vorm en een secundaire vorm van artrose. De primaire vorm van artrose is voor het grootste gedeelte genetische bepaald en verloopt weinig invaliderend. De oorzaak van de secundaire vorm van artrose is voornamelijk terug te voeren op overbelasting en gewrichtsziekten. De secundaire vorm heeft een slechtere prognose dan de primaire vorm. De handen, heupen, knieën en wervelkolom zijn het meest aangedaan.
Bacteriële artritis
Bacteriële artritis is een ontsteking aan één of meerderen gewrichten. Meestal is er maar één gewricht aangedaan wat vrij groot is. Polyartritis treedt soms op. Bij een bacteriële artritis kan optreden heftige pijn, met roodheid, warmte, zwelling en koorts op. In het gewricht is pus aanwezig. Men heeft meer risico op een bacteriële artritis wanneer men een chronische inflammatoire gewrichtsziekte heeft, immunosuppressiva gebruikt of HIV heeft.
Reumatoïde artritis
Reumatoïde artritis is een auto-immuunziekte. De precieze oorzaak is niet bekend. Het is een systemische, inflammatoire gewrichtsziekte. De ziekte heeft een voorkeur voor de meest distale (ver gelegen) gewrichten van de extremiteiten (vingers en voeten). Wat men vaak ziet bij mensen met reumatoïde artritis is moeheid, vermagering en temperatuursverhoging.
Andere oorzaken
Overige oorzaken van gewrichtsklachten:
• Andere systeemziekten: bijvoorbeeld SLE, syndroom van Sjögren en vasculitis
• Spondylartrpathie: dit is een verzamelnaam van aandoeningen die geassocieerd zijn met het HLA-B27-gen. Het komt vaak voor in combinatie met andere ziekten zoals de ziekte van Crohn, colitis ulcerosa en psoriasis.
• Jicht: dit wordt veroorzaakt door neerslag van natriumuraatkristalle in het gewricht.
• Speudojicht: dit wordt veroorzaakt door neerslag van calciumpyrofosfaatkristallen in de knie of onderste extremiteit.
• Acuut reuma
Bronnen:
EH van de Lisdonk, van den Bosch, WJHM, Lagro-Janssen, ALM, Ziekten in de huisartspraktijk (2003), Elsevier gezondheidszorg, Maarssen
Parveen Kumar, Michael Clark, Clinical Medicine (2002), W.B. Saunders, Philadelphia