Bij een verstuikte enkel klapt de voet naar binnen, bijvoorbeeld doordat iemand zich verstapt, of verkeerd neerkomt na een sprong. Doordat de voet onverwacht naar binnen klapt, komt de enkelband (ligamentum talofibulare) aan de buitenzijde van de enkel op spanning te staan. Deze spanning kan te groot zijn, waardoor de enkelband kan beschadigen en gedeeltelijk, of zelfs geheel kan scheuren. De symptomen van een verstuikte enkel zijn afhankelijk van de ernst. De ernst van een verstuikte enkel wordt in 3 graden. De behandeling van een verstuikte enkel is afhankelijk van de ernst.
Oorzaken van een verstuikte enkel
Jaarlijks hebben 12 van de 1000 patiënten bij de huisarts een inversietrauma. De meeste verstuikte enkels worden gezien bij 15 tot 24 jarigen. Veldvoetbal is verantwoordelijk voor de meeste verstuikte enkels. Ruim 40% van de enkelblessures komt door veldvoetbal. Verder veroorzaken hardlopen en volleybal veel inversietrauma’s aan de enkel. Bij een verstuikte enkel klapt de voet naar binnen, bijvoorbeeld doordat iemand zich verstapt, of verkeerd neerkomt na een sprong. Doordat de voet onverwacht naar binnen klapt, komt de enkelband (ligamentum talofibulare) aan de buitenzijde van de enkel op spanning te staan. Deze spanning kan te groot zijn, waardoor de enkelband kan beschadigen en gedeeltelijk, of zelfs geheel kan scheuren. De ernst van een verstuikte enkel wordt in 3 graden uitgedrukt. Bij graad 1 is er wat pijn en zwelling, maar is er geen sprake van een scheur in de enkelband. Bij graad 2 is er een scheurtje aanwezig in de enkelband. Bij graad 3 is de enkelband geheel gescheurd. Een graad 3 wordt eigenlijk geen verstuiking meer genoemd, maar totale ruptuur van de enkelband. Een verstuikte enkel in het verleden hebben gehad, vergroot het risico aanzienlijk op het nogmaals krijgen van een verstuikte enkel.
Symptomen van een verstuikte enkel
De symptomen van een verstuikte enkel zijn afhankelijk van de ernst. De ernst van een verstuikte enkel wordt in 3 graden. Doorgaans voelt iemand direct na het verstuiken een scherpe pijn aan de buitenzijde van de enkel. Wanneer er sprake is van een graad 1 verstuiking kan er een kleine zwelling ontstaan aan de buitenzijde van de enkel. Ook is belasten van de voet pijnlijk. Na verloop van tijd kan er een blauwe plek ontstaan. Na een aantal dagen is volledig belasten van de voet weer mogelijk. Wanneer er sprake is van een graad 2 verstuiking ontstaat er een forse zwelling (ter grootte van een kippenei) en is de pijn ook heviger. Na verloop van tijd zal er een forse blauwe plek ontstaat. Het herstel duurt vaak enkele weken. Bij een graad 3 verstuiking is de pijn nog heviger en is de zwelling nog groter. Voor volledig herstel is een operatie noodzakelijk, omdat de gehele enkelband is gescheurd.
Behandeling van een verstuikte enkel
De behandeling van een verstuikte enkel is afhankelijk van de ernst. Bij een graad 1 verstuiking is geen behandeling van huisarts, of fysiotherapeut noodzakelijk. Een graad 1 verstuiking geneest vanzelf binnen enkele dagen. Direct na het verzwikken kan een ice-pack gebruikt worden tegen de pijn. Paracetamol kan ook gebruikt worden tegen de pijn. Probeer de voet binnen de pijngrens te bewegen, om zo de doorbloeding en het herstel te bevorderen. Verstuikt iemand regelmatig zijn/haar enkele dan is het aan te raden contact op te nemen met een fysiotherapeut. De fysiotherapeut kan de pati�nt helpen om de enkel te versterken. Bij een graad 2 verstuiking is het aan te raden om contact op te nemen met huisarts en/of fysiotherapeut. De fysiotherapeut zal oefeningen meegeven om verergering van de klacht te voorkomen en een optimaal herstel te bevorderen. Bij een graad 3 verstuiking is een operatie noodzakelijk. Tijdens de operatie wordt de gescheurde enkelband genaaid. Voor een optimaal herstel, wat maanden kan duren is begeleiding van een (sport)fysiotherapeut noodzakelijk.
Bronnen:
J.A.N. Verhaar, A.J. van der Linden, Orthopedie (2004) BSL
J.J.E. van Everdingen, J.H. Glerum, Tj. Wiersma, Diagnose en Therapie (2009) BSL
http://nhg.artsennet.nl/kenniscentrum/k_voorlichting/NHGPatientenbrieven/NHGPatientenbrief/PBL4a.htm