Diabetes mellitus (suikerziekte) is de belangrijkste oorzaak van perifere neuropathie. Andere oorzaken van perifere neuropathie zijn alcoholmisbruik, arseen, of andere giftige stoffen, HIV/AIDS en medicijnen tegen bijvoorbeeld kanker. De symptomen van een perifere neuropathie kunnen grofweg verdeeld worden in drie componenten. De sensibele neuropathie, motorische neuropathie en autonome neuropathie. De behandeling van perifere neuropathie richt zich op het tegen gaan van verdere achteruitgang. Dit komt omdat beschadigde en/of afgestorven zenuwcellen, zich slecht herstellen en bijna niet worden vervangen.
Oorzaken van perifere neuropathie
Diabetes mellitus (suikerziekte) is de belangrijkste oorzaak van perifere neuropathie. Diabetes mellitus kan hoge bloedsuikerspiegels veroorzaken. Deze hoge bloedsuikerspiegels hebben een aantal nare effecten tot gevolg. Hoge bloedsuikerspiegels veroorzaakt ophoping van het voor de zenuwcel� en -vezel schadelijke sorbitol. Ook kan een hoge bloedsuikerspiegel de aanmaak van vrije radicalen (en AGE) veroorzaken, die vervolgens bloedvat rondom de zenuw beschadigen. Doordat de zenuw onvoldoende bloed krijgt, kan deze beschadigen en afsterven. Andere oorzaken van perifere neuropathie zijn vergiftiging (bijvoorbeeld door alcoholmisbruik, medicijnen tegen kanker, arseen, of andere giftige stoffen), door een infectie (bijvoorbeeld HIV/AIDS). Ook kan perifere neuropathie ontstaan waarbij de oorzaak onbekend is. Dit wordt de idiopatische perifere neuropathie genoemd.
Symptomen van perifere neuropathie
Perifere neuropathie ontstaat meestal als eerste in de voeten. In de handen komt perifere neuropathie minder snel voor. Perifere neuropathie ontstaat aan de uiteinden van het lichaam (distaal; tenen en vingers) en kan zich ontwikkelen naar de kern (proximaal; voeten en benen). De symptomen van een perifere neuropathie kunnen grofweg verdeeld worden in drie componenten. De sensibele neuropathie, motorische neuropathie en autonome neuropathie. Bij de sensibele neuropathie is het oppervlakkige gevoel en fijne tast afgenomen, of in het beginstadium juist toegenomen, het oppervlakkige gevoel en fijne tast kan volledig verdwijnen. Verder worden tintelingen gevoeld. Daarnaast kan het grove tastgevoel, temperatuurszin en pijngevoel verdwijnen. Hoewel het pijngevoel als reactie op een stimulus kan verdwijnen, kan er wel constante (hevige) pijn aanwezig zijn. De motorische neuropathie kenmerkt zich door het uitvallen van de kleine spiertjes in de hand, maar vaker de voet. Hierdoor nemen de sterkere buigspieren van de tenen de overhand, waardoor de tenen in een klauwstand komen te staan. De autonome neuropathie beperkt zich niet tot de tenen en vingers, maar treft het hele lichaam. Bij perifere neuropathie, waarbij er ook sprake is van autonome neuropathie is de doorbloeding aangedaan van de tenen (en/of voeten) en vingers (en/of handen). Door de veranderde doorbloeding van de voet wordt eelt dikker en breekbaarder en de huid juist dunner, worden nagels brokkelig en neemt de zweetproductie af. Verder stimuleert de veranderde doorbloeding botontkalking, wat samen met de sensibele neuropathie makkelijk tot botbreuken kan leiden.
Behandeling van perifere neuropathie
Schade aan de zenuwcellen en -vezels is vaak niet te herstellen. De behandeling van perifere neuropathie richt zich op het tegen gaan van verdere achteruitgang. Bij diabetes mellitus betekent dat pati�nten hun bloedglucosespiegel binnen nauwe grenzen moeten houden door een gezonde leefstijl en goed ingestelde medicatie. Verder is het belangrijk om complicaties van een perifere neuropathie te voorkomen. Zo kunnen er bij perifere neuropathie makkelijker slecht genezende wondjes aan de tenen en voeten ontstaan. Het is belangrijk om deze wondjes te voorkomen. Daarnaast richt de behandeling van perifere neuropathie op het verminderen van de pijnklachten.
Bronnen:
Clarke, C.R.A. 1999, ‘Neurological disease’, in Clinical Medicine, eds P. Kumar & M. Clark, Harcourt Publishers Limited, Edinburgh, London.
Nederlandse Vereniging voor Neurologie en Nederlandse Vereniging voor Klinische Neurofysiologie (2005) CBO Richtlijn Polyneuropathie