De ziekte van von Willebrand is een stollingsaandoening. Mensen die de ziekte van von Willebrand hebben, maken te weinig van Willebrand factor aan of ze maken een onvoldoende werkzame van Willebrand factor aan. De van Willebrand factor is een factor die van belang is bij de stollingscascade, dit wil zeggen het proces wat voor de bloedstolling in het menselijke lichaam zorgt. In dit artikel wordt beschreven wat de ziekte van von Willebrand precies inhoudt.
Ziekte van von Willebrand
De ziekte van von Willebrand is de meest voorkomende overerfbare stollingsaandoening. Onder de bevolking heeft 1% een asymptomatische vorm, dit wil zeggen de mensen die geen klachten/symptomen ondervinden, terwijl maar 0,01% een symptomatische vorm heeft. Deze mensen hebben wel klachten/symptomen van de ziekte van von Willebrand. De oorzaak van de van Willebrand ziekte is een mutatie waardoor er een verminderde synthese/werking is van de von Willebrand factor.
Von Willebrand factor
De von Willebrand factor is aanwezig in plasma, trombocyten en in de vaatwand. Het bindt aan zowel de trombocyten als aan endotheel componenten. Het vormt daarbij een adhesieve brug tussen trombocyten en vasculaire subendothele structuren op plekken waar endotheliale schade is in de vaatwand. Verder is de von Willebrand factor ook belangrijk bij de fibrine clot formatie omdat het een carrier proteïne voor factor VIII is.
Classificatie von Willebrand ziekte
Er worden drie verschillende typen onderscheiden van de von Willebrand ziekte. Hieronder vindt u een overzicht.
Type I von Willebrand ziekte
Type I wordt autosomaal dominant overgeërfd. Dit wil zeggen dat wanneer 1 van de 2 chromosomen waar zich de informatie bevindt voor de synthese van de von Willebrand factor een mutatie bevat, iemand ook automatisch aangedaan is. 70-80% van de patiënten met de von Willebrand ziekte hebben type I. Bij dit type is er sprake van een kwantitatieve deficiëntie van de von Willebrand factor, er is een milde verlaging van de plasmaconcentratie van functioneel normaal van Willebrand factor. er is een verminderde plasma concentratie doordat er een verminderde synthese en/of een verhoogde klaring is van de von Willebrand factor. De klachtenpresentatie van type I is van mild tot ernstig.
Type II von Willebrand ziekte
Type II wordt ook meestal autosomaal dominant overgeërfd. Ongeveer 20% van de patiënten met de ziekte van von Willebrand hebben type II. Er is bij dit type sprake van kwalitatieve afwijkingen van de von Willebrand factor. Er is wel een normale tot bijna normale concentratie van de von Willebrand factor. Bij de von Willebrand ziekte type II, worden 4 subtypen onderscheiden:
• 2A; 10-15% van de patiënten is aangedaan met deze vorm. Er is sprake van een deficiëntie van de normale multimeren van de von Willebrand factor.
• 2B; 5% van de patiënten is aangedaan met deze vorm. Er is sprake van een verhoogde binding van de von Willebrand factor aan trombocyten waardoor er een trombocytopenie kan ontstaan.
• 2M; bij deze vorm is er sprake van een verminderde binding van de von Willebrand factor aan trombocyten.
• 2N; bij deze vorm is er sprake van een mutatie die de bindingsplaats voor Factor VIII op de von Willebrand factor inactiveert. Hierdoor is er een verlaagde waarde van factor VIII. Deze vorm van de von Willebrand ziekte is autosomaal recessief.
Type III von Willebrand ziekte
Deze vorm van de von Willebrand ziekte wordt autosomaal recessief overgeërfd, dit wil zeggen dat je 2 aangedane chromosomen moet hebben wil de aandoening tot uiting komen. 5-10% van de patiënten met de von Willebrand ziekte heeft deze vorm. Het is een ernstige vorm met extreme vermindering of zelfs niet detecteerbare von Willebrand factor. Tevens is er hierdoor een verminderde concentratie factor VIII.
Klinische symptomen von Willebrand ziekte
Het is niet altijd even makkelijk om bij iemand met de von Willebrand ziekte deze aandoening op het spoor te komen omdat sommige mensen maar matig aangedaan kunnen zijn. Symptomen die vaak gezien worden zijn; bloedingen na een bezoek aan de tandarts of bloedingen die optreden na operaties. Verder worden er ook vaak mucosale bloedingen gezien dit wil zeggen bloedingen van de slijmvliezen. Epistaxis, bloedneuzen, worden gezien. Vrouwen kunnen klachten hebben van menorragie, dit wil zeggen een menstruatie die langer dan 7 dagen duurt. Ook kunnen zij corpus luteum bloedingen hebben. Ernstig aangedane patiënten kunnen verder hemartros (gewrichtsbloedingen), retroperitoneale bloedingen en een verhoogd risico op intra abdominale bloedingen en intracraniale bloedingen hebben.
Diagnose von Willebrand ziekte
De diagnose ziekte van von Willebrand kan gesteld worden aan de hand van verschillende factoren. Zo is de anamnese erg belangrijk; zijn er bloedingen geweest in de voorgeschiedenis? Verder kan er gekeken worden naar de Ivy bloedings tijd, de factor VIII stollingsactiviteit, de activiteit van von Willebrand factor, de Ristocentin cofactor activiteit, de Ristocetin-induced platelet aggregation (RIPA) en naar een kwalitatieve analyse van de von Willebrand factor.
De behandeling von Willebrand ziekte
Niet alle patiënten met de von Willebrand ziekte hebben behandeling nodig. Dit ligt aan de mate waarin iemand is aangedaan. Wanneer er wel behandeld wordt zijn er verschillende opties. Er kan Desmopressine gegeven worden, ook wel DDAVP (desamino-D-arginine-vasopressine) genoemd. DDAVP is een synthetische analoog van vasopressine. Het kan de endotheelcellen van de vaatwand stimuleren tot het vrijmaken van von Willebrand factor en factor VIII. DDAVP is het meest effectief bij type 1. Bij type IIB is het gecontraindiceerd omdat het trombocyten agregatie en trombocytopenie kan veroorzaken. Verder kan er ook nog Replacement therapy met von Willebrand factor worden gegeven. Men kan dan kiezen uit Cryoprecipitaat (concentrated fibrinogen, factor VIII, factor XIII and vWF) en vWF-FVIII concentrates. De laatste heeft de voorkeur omdat deze virusinactief is en cryoprecipitaat niet. Een andere optie kan nog zijn het geven van anti-fibrinolytische medicatie.
Von Willebrand ziekte & zwangerschap
Meestal hebben zwangere vrouwen met de von Willebrand ziekte geen klachten tijdens de zwangerschap. Dit komt omdat het niveau van de von Willebrand factor stijgt tijdens het 2e en 3e trimester van de zwangerschap tot 2-3x de basiswaarde. Echter is er post partum wel een snelle daling van factor VIII en de von Willebrand factor. Er is hierdoor een verhoogd risico op bloedingen post partum (miskraam). De gemiddelde tijd waarbij een bloeding optreedt, is 11-23 dagen post partum. Een verlaagde factor VIII is de meest belangrijke voorspeller van een bloeding tijdens partus. De aanbeveling is om een sectio te verrichten bij een factor VIII gelijk of < 50% van de normaal waarde.
Bronnen:
Gojnic et al.New approach of the treatment of vWD during pregnancy, arch Gynecol Obstet, 2005 273: 35-38
Bjoring et al.Use of DDAVP as Prophylaxis against Postpartum Hemorrhage in women with VWD: A Case Series Demonstrating Safety and Efficacy, Journal of women’s health, volume 13, number 7, 2004
Kujovich et al. von Willebrand disease and pregnancy, Journal of Thrombosis and Heamostasis, 3: 246-253, 2004
Up to date
