Hoofdpijn is een veel voorkomende klacht. Dit artikel gaat in op de verschillende soorten hoofdpijn en wat de oorzaken kunnen zijn van hoofdpijn. De verschillende soorten hoofdpijn zijn: migraine(achtige) hoofdpijn, spanningshoofdpijn, hoofdpijn door ruimte-innemende processen, clusterhoofdpijn, primaire en secundaire hoofdpijnsyndromen.
Hoofdpijn
De volgende structuren kunnen hoofdpijn veroorzaken:
• Binnen de schedel: de grote arteriën, de veneuze sinussen, de basale hersenvliezen.
• Buiten de schedel: het periost, de spieren, de fascie, de grote bloedvaten, de neusbijholten, de ogen en het gebit
Migraineachtige hoofdpijn
Migraine wordt ook wel vasculaire hoofdpijn genoemd. Vasoconstrictie en vasodilatatie zijn niet de oorzaak van de pijn maar waarschijnlijk secundair aan een ontregeling van het serotoninemetabolisme.
Spanningshoofdpijn
Spanningshoofdpijn kan door psychische spanningen ontstaan. Mogelijk ontstaat deze hoofdpijn via hetzelfde mechanisme als migraine.
Ruimte-innemende processen
De druk of trek aan de grote vaten of hersenvliezen, die aanwezig kan zijn wanneer er zich een ruimte-innemend proces in de schedel bevindt, speelt mogelijk een rol bij ontstaan van de hoofdpijn.
Clusterhoofdpijn
Clusterhoofdpijn wordt veroorzaakt door structurele afwijkingen in de grijze stof van de hypothalamus.
Primaire hoofdpijnsyndromen
• Migraine met of zonder aura (recidiverende aanvallen van matige tot heftige, vaak bonzende hoofdpijn, met meestal misselijkheid en/of braken, die erger wordt bij lichamelijke activiteit, foto- of fonofobie (licht en geluid), aanval duurt 4-72 uur)
• Spanningshoofdpijn (drukkende of klemmende hoofdpijn gedurende enkele min tot dagen, geen misselijkheid en braken, geen foto- of fonofobie of slechts één van beide, 2-zijdig diffuus gelokaliseerd)
• Clusterhoofdpijn en chronische paroxismale hemicrania (aanvalsgewijs optredende, zeer heftige, eenzijdige hoofdpijn rond het oog en temporaal, aanvallen in clusters van enkele weken, duur 15 min tot 3 uur, 1-8 x per dag, vaak ’s nachts)
Secundaire hoofdpijnsyndromen
• Menggroep van hoofdpijnsyndromen zonder anatomische afwijkingen (kan ontstaan bij bijvoorbeeld hoesten, heftig inspannen of een orgasme)
• Hoofdpijn na een hoofdtrauma acuut of chronisch
• Hoofdpijn ten gevolge van een vaataandoening (soms voorbode van CVA)
• Hoofdpijn door niet- vasculaireintracraniële aandoeningen zoals een infectie of een tumor
• Hoofdpijn veroorzaakt door medicatie of door onttrekking daarvan (medicatieafhankelijke hoofdpijn door dagelijks gebruik medicijnen tegen hoofdpijn)
• Hoofdpijn door niet-cerebrale infecties (koorts, meningitis)
• Hoofdpijn door een metabole aandoening (hypoxie, hypercapie, hypoglycemie of nierdialyse)
• Hoofdpijn door aangezichtsstructuren
• Neuralgische aangezichtspijn (trigeminusneuralgie)
Bronnen:
E. Rubin, Farber, JL, Pathology (1999), Lippincott-Raven, Philadelphia, New York
H. de Vries, de Jongh, TOH, Grundmeijer, HGLM, Diagnostiek van alledaagse klachten (2003), Bohn Stafleu van Lofhum, houten
EH van de Lisdonk, van den Bosch, WJHM, Lagro-Janssen, ALM, Ziekten in de huisartspraktijk (2003), Elsevier gezondheidszorg, Maarssen