Wanneer een kind een bacteriëmie heeft en vooral wanneer er sprake is van een sepsis, is er snelle behandeling nodig. Het ziektebeeld is namelijk zeer ernstig en kan bij niet tijdig behandelen een septische shock met de dood als gevolg veroorzaken. Het ziektebeeld kan zich in een hele korte tijdsperiode ontwikkelen. Dit artikel gaat in op wat precies een bacteriëmie is en wat een sepsis is, de verwekkers hiervan, de symptomen en de behandeling.
Wat is bacteriëmie?
Een bacteriëmie of een sepsis, is een zeer ernstig ziektebeeld. Maar wat is het nu precies? Een bacteriëmie wil zeggen dat er in het bloed micro-organismen (bacterien) aanwezig zijn. Bij sepsis is er daarnaast ook nog sprake van koorts, tachycardie (hoge hartslag), tachypneu (versnelde ademhaling) en een leukocytose of een leukopenie. Een sepsis is eigenlijk de systemische reactie van het lichaam op een bacteriëmie. Bij een sepsis kunnen ernstige symptomen ontstaan zoals orgaanfalen, hypotensie, hypoperfusie en bewustzijnsveranderingen. Een sepsis kan uiteindelijk lijden tot een septische shock die een dodelijk gevolg kan hebben.
Verwekkers van bacteriëmie
In Nederland zijn de meest voorkomende verwekkers van een bacteriëmie en sepsis; de pneumokok en de meningokok. Verwekkers die ook gezien worden zijn de Salmonella typhi en de stafylokok.
Bij de neonaten (babies) staan andere verwekkers vaak op de voorgrond. Bij deze groep kinderen zijn de verwekkers van een bacteriëmie of sepsis vaak de Beta-hemolytische streptokok van groep B en de gram-negatieve darmbacterie.
Symptomen van bacteriëmie
Het is afhankelijk van de fase van de ziekte waarin een kind zich bevindt wat voor soort symptomen het heeft. Wat bij een bacteriëmie en een sepsis eigenlijk gedurende alle fases van de ziekte wordt gezien is koorts. Wanneer er sprake is van een sepsis, gaat de koorts ook vaak gepaard met koude rillingen. Naarmate het kind zieker wordt kunnen de volgende symptomen optreden;
• Tachycardie, dit wil zeggen dat er sprake is van een verhoogde hartslag
• Tachypneu, hierbij is sprake van een verhoogde ademfrequentie
• Een verstoring van het bewustzijn
• Hypotensie, die wil zeggen een lage bloeddruk
• Een slechte perifere circulatie
• Tekenen van multi-orgaanfalen
Wanneer een kind een sepsis heeft op basis van meningokokken, ontstaan er purpera. Dit zijn kleine bloeduitstortingen. Deze purpura kunnen overal op het lichaam voorkomen en zelfs het hele lichaam bedekken. Ze ontstaan vaak in een korte tijd. Deze vlekjes zijn, in tegenstelling tot erytheem wat kan optreden bij een virale infectie, niet weg te drukken. Wanneer deze vlekjes bij een kind gezien worden in combinatie met koorts, moet er snel gehandeld worden. Binnen enkele uren kan het ziektebeeld zich ernstig verergeren met als mogelijk gevolg een septische shock met de dood tot gevolg.
De behandeling van bacteriëmie
De behandeling van een bacteriëmie en sepsis bestaat uit het toedienen van antibiotica. Verder vindt er een intensieve ondersteunende therapie plaats. Omdat vaak snel gehandeld moet worden, is de verwekker meestal nog niet bekend. Er wordt daarom gekozen voor een breed spectrum anti-biotica. Wanneer de verwekker bekend is kan dan overgeschakeld worden op een meer gericht antibiotica.
Bronnen:
E. Rubin, Farber, JL, Pathology (1999), Lippincott-Raven, Philadelphia, New York
H. de Vries, de Jongh, TOH, Grundmeijer, HGLM, Diagnostiek van alledaagse klachten (2003), Bohn Stafleu van Lofhum, houten
EH van de Lisdonk, van den Bosch, WJHM, Lagro-Janssen, ALM, Ziekten in de huisartspraktijk (2003), Elsevier gezondheidszorg, Maarssen