Soorten angststoornissen

Een angststoornis is een veel voorkomende aandoening. Mensen die er aan lijden kunnen er erg veel hinder van ondervinden. Ze kunnen tegen vele beperkingen oplopen in hun dagelijkse leven. Wanneer je bijvoorbeeld je huis niet meer durft te verlaten vanwege deze angst, word je leven heel beperkt. Paniekstoornis, agorafobie (pleinvrees), sociale fobie, enkelvoudige fobie, obsessief-compulsieve stoornis, posttraumatische stress-stoornis (PTSS) en gegeneraliseerde angststoornis zijn voorbeelden van angststoornissen.

Angststoornis
Wat is nu eigenlijk een angststoornis? Iemand lijdt aan een angststoornis wanneer de intensiteit van de angst niet in verhouding staat tot de situatie die angst oproept. De angst is het overheersende symptoom. Een angststoornis is een psychische aandoening. Deze aandoening kenmerkt zich door de aanwezigheid van een pathologische angst. Wanneer er dreigend gevaar is, komt angst opzetten. De duur van angsten kunnen erg variëren. Ze kunnen kortdurend zijn, langdurend zijn en soms zijn ze zelfs levenslang. Wanneer deze angst geen reële grond heeft en er worden sociale problemen ondervonden door de patiënt, dan is er sprake van een stoornis. De prevalentie van een angststoornis per jaar is 4 tot 7 %. De lifetime prevalentie (totaal aantal gevallen van een ziekte) van een angststoornis is 10 tot 20 %. Een angststoornis komt frequenter voor bij vrouwen dan bij mannen m.u.v. de enkelvoudige fobie. Het onderscheid tussen angststoornissen wordt gemaakt op basis van de aard van de angst en het vermijdingsgedrag.

Soorten angststoornissen
Er zijn verschillende soorten angststoornissen, hieronder vind je een overzicht:
• Paniekstoornis
• Agorafobie
• Sociale fobie
• Enkelvoudige fobie
• Obsessief-compulsieve stoornis
• Posttraumatische stress-stoornis (PTSS)
• Gegeneraliseerde angststoornis

Paniekstoornis
Wanneer men aan een paniekstoornis lijdt, heeft men last van onvoorspelbare aanvallen van heftige angst. Deze heftige angst is snel op zijn hoogtepunt (enkele minuten). Typisch angst bij een paniekstoornis is angst om te overlijden aan hart aanval, of te zullen stikken, of om gek te worden. Mensen met een paniekstoornis hebben meestal ook anticipatieangst. Wanneer mensen situaties gaan vermijden om een paniekaanval te voorkomen kan dit leiden tot agorafobie. Een paniekaanval is niet identiek aan een hyperventilatiesyndroom maar heeft wel overeenkomsten. De lifetime prevalentie van een paniekstoornis is 4 %. Comorbiditeiten bij paniekstoornissen zijn een depressie (60%), een angststoornissen (40%) en middelengebruik.

Agorafobie (pleinvrees)
Mensen die aan agorafobie lijden, vermijden situaties waarvan gevreesd wordt dat ontsnappen onmogelijk is of hulp niet tijdig geboden kan worden. Dit vermijdingsgedrag wordt vaak gecamoufleerd. Het zorgt voor een sterke inperking van de  sociale actieradius. 60 % van de mensen met een paniekstoornis heeft ook agorafobie.

Sociale Fobie
Wanneer men een sociale fobie heeft, ervaart men angst om negatief beoordeeld te worden of een flater te slaan. Er zijn twee typen: gegeneraliseerde sociale fobie; waarbij beperkte sociale vaardigheden voorop staan en een specifieke sociale fobie: waarbij men spreek of performance angst heeft.

Enkelvoudige Fobie
Mensen die aan een enkelvoudige fobie lijden, ervaren irreële of overmatige angst voor een dier, natuurverschijnsel, verwonding of andere specifieke situatie. Het zorgt vaak voor een ernstige beperking in het sociale functioneren. Een sociale fobie is na verslavingen en stemmingsstoornissen de meest voorkomende psychiatrische stoornis.

Obsessief Compulsieve Stoornis
Wanneer men aan een obsessief compulsieve stoornis lijdt, heeft men steeds terugkerende, intrusieve gedachten, ideeën, denkbeelden, voorstellingen en gedragingen. De lifetime prevalentie is  2,5 %. Het is na verslavingen, stemmingsstoornissen en fobieën de vierde belangrijkste aandoening.

Posttraumatische Stress-Stoornis (PTSS)
Een posttraumatische stress-stoornis is vaak het gevolg van ervaringen waarin mensen zelf of anderen met de dood bedreigd werden. Mensen met een posttraumatische stress-stoornis herbelevingen het trauma steeds opnieuw. Er is tevens sprake van vermijding van trauma geassocieerde prikkels. Bij mensen met een posttraumatische stress-stoornis zie je vaak emotionele afvlakking en verhoogde arousal.

Gegeneraliseerde Angststoornis
Mensen met een gegeneraliseerde angststoornis tobben over ten minste twee levensgebieden. Er is sprake van motorische gespannenheid en een scala aan lichamelijke klachten. Men is overmatig waakzaam en oplettend. Er is een voortdurende aanwezige lichamelijke angst. Er is bij een gegeneraliseerde angststoornis neiging tot chroniciteit.

Bronnen:
Edward P. Sarafino, Health Psychology (2002), John Wiley & Sons, New York
Michael Gelder, Richard Mayou
, John Geddes, Psychiatry (2003), Oxford University Press, New York