De spieren in de benen hebben zuurstof nodig om te kunnen samentrekken. Wanneer de spieren geen zuurstof krijgen, maken ze door middel van de anaerobe glycolyse energie vrij om te kunnen samentrekken. Het gevolg is verzuring. Verzuring veroorzaakt pijn. Bij etalagebenen veroorzaakt een vernauwing van de slagader(s) van de benen een onvoldoende toevoer van bloed en dus zuurstof naar de spieren tijdens bewegen (bv lopen). Het gevolg is pijn die na een korte rust weer verdwijnt.
Waar komt de term etalagebenen vandaan?
Etalagebenen wordt ook wel claudicatio intermittens, of perifeer vaatlijden genoemd. Claudicatio verwijst naar de Romeinse keizer Claudius. Claudius liep mank. Intermittens betekent met tussenpozen. Claudicatio intermittens betekent met tussenpozen mank lopen. Met tussenpozen mank lopen is ook precies het beeld wat bij etalagebenen wordt gezien. In het begin loopt de patiënt normaal, maar op een gegeven moment gaat de patiënt mank lopen. De patiënt moet bij wijze van spreke voor een etalage stoppen, om weer normaal te kunnen lopen. Hier komt de lekenterm etalagebenen vandaan.
Verzuring bij etalagebenen door een alternatieve energieroute
Het mank lopen wordt veroorzaakt door verzuring. Verzuring veroorzaakt pijn en minder goed samentrekken van de spieren in de benen. In rust hebben patiënten vaak geen last van de benen, maar bij lopen/wandelen ontstaat op een gegeven moment pijn. Dit komt omdat tijdens wandelen de spieren meer zuurstof nodig hebben. Het benodigde zuurstof wordt geleverd door het bloed en het bloed wordt vervoerd door de slagaders. Bij etalagebenen zitten de slagaders verstopt door aderverkalking (atherosclerose, arteriosclerose). De slagaders kunnen onvoldoende bloed aanleveren en de spieren gaan door middel van een alternatieve route energie vrij maken (anaerobe glycolyse). Het gevolg van deze alternatieve energieroute is verzuring. Verzuring van de spieren veroorzaakt pijn en minder goed samentrekken van de spieren. Na een korte pauze verdwijnt de verzuring en kan de patiënt weer een kort stukje verder lopen.
Aderverkalking als oorzaak voor etalagebenen
De belangrijkste oorzaak voor een onvoldoende bloedtoevoer naar de spieren is dus atherosclerose. Het ontwikkelen van atherosclerose is sterk afhankelijk van de leefstijl. Mensen met een gezonde leefstijl hebben een minder grote kans op het ontwikkelen van atherosclerose. Er zijn een aantal risicofactoren die de kans op het ontwikkelen van atherosclerose aanzienlijk vergroten. Deze risicofactoren zijn:
- Roken; Roken tast de binnenkant van de vaatwand aan waardoor deze ruwer wordt en waardoor er makkelijker vetafzettingen op terecht kunnen komen.
- Verzadigd vet; Verzadigd vet verhoogt het slechte LDL-cholesterol in het bloed. LDL-cholesterol reageert makkelijk met de vaatwand en maakt de vaatwand nauwer
- Suikerziekte (diabetes mellitus) en insulineresistentie; Diabetes mellitus en insulineresistentie verslechteren de kwaliteit van de vaatwand.
- Overgewicht en obesitas; overgewicht en obesitas verslechteren de kwaliteit van de vaatwand.
- Ouder worden; naarmate mensen ouder worden, wordt de vaatwand automatisch nauwer en stugger.
- Hypertensie (hoge bloeddruk); een hoge bloeddruk belast de vaatwand meer, waardoor deze makkelijker beschadigd.
- Weinig lichaamsbeweging; door weinig lichaamsbeweging worden de vaten stugger en wordt er makkelijker vet in afgezet.
- Erfelijkheid; sommige mensen zijn erfelijk belast met het sneller ontwikkelen van atherosclerose.
Een andere oorzaak voor claudicatio intermittens is een verdrukking van een bepaalde zenuw in de rug. Deze vorm van etalagebenen wordt neurogene claudicatio intermittens genoemd er is dan geen sprake van atherosclerose.
Bronnen:
nl.wikipedia.org
www.news-medical.net
nhg.artsennet.nl
nhg.artsennet.nl