Zweepslag wordt ook wel coup de fouet of spierruptuur. Zweepslag is een scheur in de spier. De scheur kan variëren van een klein scheurtje tot een volledige ruptuur. Een zweepslag kan in principe in elke spier voorkomen, maar komt het meeste voor in de kuitspier (m. gastrocnemius).
Hoe vaak komt zweepslag (spierruptuur) voor?
Zweepslag is een blessure die veel voorkomt. Ongeveer een 0,5% van de Nederlanders krijgt jaarlijks een zweepslag. Zweepslag ontstaat meestal bij sporten. Per 1000 patiënten bij de huisarts heeft ongeveer 2,4 patiënten een zweepslag van de kuit. Bij sprinters komt een zweepslag van de hamstring ongeveer 0,87 keer per 1000 sporturen voor. Een zweepslag komt meestal voor in bi-articulaire spieren (spieren die over meerdere gewrichten lopen).
Oorzaken van een zweepslag (spierruptuur)
Een spierruptuur kan in principe in elke spier voorkomen. Een spierruptuur komt echter het meeste voor in bi-articulaire spieren. Ook komt een spierruptuur het vaakst voor tijdens een excentrisch contractie (contractie waarbij de spier verlengt) in de tendomyogene overgang (overgang tussen spier en pees. De meest voorkomende oorzaken zijn:
- Onvoldoende warming up
- Geen goede cooling down
- Gebrek aan vitamines
- Gebrek aan mineralen
- Verkorte of stijve spierem
- Niet goed rekken
- Niet rekken
- Te snel opgebouwde training
- Te veel sprongtraining
- Niet goed gecoördineerde bewegingen (bijvoorbeeld plots stoppen tijdens voetbal)
- Vermoeidheid
- Infecties (verkoudheid, griep)
- Koud en nat weer
- Slecht evenwicht tussen verschillende spieren
- Slechte schoenen
- Harde ondergrond
- Hellende, of sterk dalende ondergrond
Symptomen van een zweepslag (spierruptuur)
Een zweepslag kent verschillende symptomen. Het meest kenmerkende symptoom is een plotse schietende pijn precies in de spier waar de zweepslag voorkomt. Deze plotse schietende pijn voelt aan als een zweepslag. Afhankelijk van waar de scheur zit, treedt rekpijn of juist pijn bij aanspannen op. Pijn bij rekken treedt op als de scheur in het bindweefseldeel van de spier zit. Pijn bij aanspannen treedt op als de pijn in het contractiele deel van de spier zit. De spier waar de scheur in zit, heeft minder kracht en voelt stijf aan. Ook kan er zwelling, of juist een deukje (delle) ter hoogte van de scheur zitten. Tenslotte kan er een blauwe plek ter hoogte van de scheur ontstaan.
Behandeling van een zweepslag (spierruptuur)
Een spierruptuur met name een kleine spierruptuur geneest meestal goed binnen 4 tot 6 weken. Een aantal maatregelen kunnen genomen worden vlak na het ontstaan van een spierruptuur. De maatregelen zijn samengevat in de afkorting PRICE. PRICE staat voor:
- P van protection, bescherming van de geblesseerde spier
- R van Rest, rusten van de geblesseerde spier. Geef de spier rust!
- I van Ice, koelen van de geblesseerde spier gedurende 15-20 minuten met ijs. Koelen geeft pijnverlichting.
- C van Compression, compressie van de geblesseerde spier met een drukverband.
- E van Elevation, omhoog leggen van de geblesseerde spier.
Naast deze maatregelen is het verstandig om een fysiotherapeut te bezoeken. De fysiotherapeut zal gericht de spier behandelen met oefeningen. Verder zijn er een aantal maatregelen om een spierruptuur te voorkomen. Deze maatregelen zijn een goede warming up, trainingsopbouw en cooling down, het dragen van goed schoeisel en bij koude en nat van goede kleding, voldoende kracht opbouwen en juiste uitvoering van de training.
Bronnen:
www.uwpraktijkonline.nl
www.inbalanspmc.nl
www.wikifysio.nl
bjsm.bmj.com
Langenhorst H. De zweepslag! Medische commissie KNKV