De meeste tumoren die in de huid ontstaan, zijn goedaardig en metastaseren niet. Een wrat is een voorbeeld van een goedaardige tumor die door een virus wordt veroorzaakt. Sommige huidtumoren metastaseren echter wel en dringen andere regio’s van het lichaam binnen. Een cruciale factor in de ontwikkeling van huidkanker is een te grote blootstelling van de huid aan UV-straling.
UV-straling beschadigt de DNA-basen. Dicht bij elkaar gelegen pyrimidinebasen reageren op UV-straling door met elkaar een verbinding aan te gaan. Deze beschadigingen worden dimeren genoemd.
UV-straling is ook in staat om een tumor-suppressor-gen (p53) uit te schakelen. In sommige gevallen kan frequente huidirritatie door infecties, chemicaliën of trauma de oorzaak zijn van huidkanker.
UV-straling en huidkanker
Huid die door de zon is verbrand, maakt meer Fas aan. Fas is een eiwit wat ervoor zorgt dat beschadigde huidcellen sterven. Hierdoor zullen minder snel mutaties ontstaan die huidkanker veroorzaken. Deze dode huidcellen schilferen af nadat men verbrand is. Een goede zonnebrandolie zorgt ervoor dat de pyrimidinebasen niet aan elkaar kunnen koppelen, waardoor huidkanker minder snel ontstaat.
Basaal celcarcinoom
Basaal celcarcinoom is de minst kwaadaardige en meest voorkomende vorm van huidkanker. Meer dan 30% van alle blanke mensen krijgt ooit in zijn leven deze vorm van huidkanker. In deze vorm van huidkanker prolifereren de cellen van de stratum basale en dringen de dermis en hypodermis binnen. Deze tumoren komen voor op gebieden van het gezicht die veel aan de zon worden blootgesteld. Tumoren zien er glanzend uit en zijn koepelvormig. In een later stadium ontstaat er een centrale zweer en is de rand van de tumor glanzend. Basaal celcarcinoom groeit relatief langzaam en wordt bijna altijd opgemerkt, voordat er sprake is van uitzaaiingen. Basaal celcarcinoom wordt chirurgisch verwijderd en 99% van de patiënten geneest volledig.
Spinocellulair carcinoom
Het spinocellulair carcinoom ontstaat in et stratum spinosum. Deze tumor is een glazige, rode vlek. Deze tumor ontstaat vaak op het hoofd, oren, onderlip en handen. Deze tumor kan snel groeien en zaait uit, wanneer deze niet wordt verwijderd. De kans op genezing is groot, wanneer deze tumor snel wordt ontdekt en vervolgens chirurgisch wordt verwijderd of bestraald.
Melanoom
Een melanoom is een kankervorm van de melanocyten. Dit is de meest gevaarlijke huidkankervorm. Een melanoom metasteert snel en is zeer resistent voor chemotherapie. Van alle huidcarcinomen is 5% een melanoom. Een melanoom kan in alle gepigmenteerde delen van de huid ontstaan. Eenderde van de melanomen ontstaat uit een moedervlek. Vaak ziet een melanoom eruit als een donkerbruine tot zwarte vlek die snel in de omringende lymfe- en bloedvaten kan metasteren. Een vroege ontdekking geeft de meeste kans op genezing. Wanneer een melanoom dieper dan 4mm de huid penetreert, is de kans op genezing slecht. Ook deze tumoren worden chirurgisch verwijderd. Daarna start immunotherapie.
Zonaanbidders zouden de volgende ABCD-regel moeten kennen om een huidgebied verdacht op een melanoom te ontdekken:
• A; assymetrie. Een moedervlek is niet symmetrisch. Ongevaarlijke moedervlekken zijn symmetrisch.
• B; Border (grens) is onregelmatig. De grenzen van een ongevaarlijke moedervlek zijn regelmatig. Let op als dat niet het geval is.
• C; color (kleur). Een ongevaarlijke moedervlek heeft 1 kleur. Let op wanneer de moedervlek meerdere kleuren heeft.
• D; diameter. Let wanneer de moedervlek groter is, dan 6mm.
Sommige dermatologen vullen deze lijst nog met de letter “E” aan. De “E” staat voor elevation wat voor verhoging van de moedervlek staat.
Bronnen:
GA Thibodeau, Patton KT 2007, Anatomy & Physiology, Mosby/Elsevier
EN Marieb, Hoehn K 2007, Human Anatomy & Physiology, Pearson/Benjamin Cummings