Aspartaam kankerverwekkend?

Veel light-frisdranken worden gezoet met de kunstmatige zoetstof aspartaam. Aspartaam bestaat uit de twee aminozuren (asparginezuur en fenylalanine). Maar zijn aminozuren….? Inderdaad eiwitten worden opgebouwd aan elkaar geknoopte aminozuren en daar lijkt toch niks mis mee? Toch heeft aspartaam sinds lange tijd een bad rep. En die bad rep is niet beter geworden. Want wie de laatste tijd het nieuws heeft gevolgd, is het niet ontgaan dat aspartaam weer fors wat negatieve aandacht heeft gekregen. Volgens een nieuw rapport van het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek (een agentschap van de Wereldgezondheidsorganisatie) is er enig bewijs dat aspartaam kanker kan veroorzaken bij mensen. We proberen dit nieuws in perspectief te plaatsen. Eerst gaan we in op de verschillende categorieën die het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek heeft om de waarschijnlijkheid waarin een stof kankerverwekkend is te classificeren. Daarna bespreken we de mate waarin aspartaam kan leiden tot de stof formaldehyde. We sluiten af met het beschrijven van praktische implicaties.

Aspartaam categorie 2B

Het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek hanteert verschillende categorieën waarmee het de WAARSCHIJNLIJKHEID waarin een factor (of stof) kankerverwekkend is, is te classificeren. In onderstaande tabel vind je deze verschillende klassen, de beschrijving van deze verschillende factoren (of stoffen) en hoeveel factoren (of stoffen) binnen een bepaalde klasse passen.

Tabel

Categorieën gebruikt door het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek

Bovenstaande tabel geeft inzicht in de verschillende categorieën, maar geeft wellicht nog onvoldoende aan wat nu de verschillende categorieën betekenen. Daarom volgt hieronder een uitleg van de verschillende categorieën met daarbij ook praktische voorbeelden van factoren en stoffen die binnen een bepaalde categorie vallen.

• Categorie 1: voor factoren en stoffen die binnen categorie 1 vallen is er SLUITEND bewijs dat deze factoren en stoffen kanker KUNNEN veroorzaken kunnen mensen. Stoffen en factoren binnen categorie 1 zijn bijvoorbeeld UVA-straling (je weet wel; een bepaald spectrum van zonnestraling), alcohol drinken, stof van een houtzagerij, luchtvervuiling en sigarettenrook. Van deze stoffen is sluitend bewijs dat het kanker kan veroorzaken. Het betekent echter niet dat bij blootstelling aan deze factoren en stoffen je per definitie kanker krijgt. Dat hangt namelijk af van de mate van blootstelling (dosis) aan deze factoren en stoffen. Één keer alcohol drinken, zal bijvoorbeeld waarschijnlijk geen kanker veroorzaken. Wordt er echter met grote regelmaat veel alcohol gedronken, dan zal de waarschijnlijkheid dat kanker kan ontstaan, toenemen.
• Categorie 2A: voor factoren en stoffen die binnen categorie 2A vallen is er STERK bewijs dat deze factoren en stoffen kanker KUNNEN veroorzaken bij mensen. Stoffen en factoren binnen categorie 2A zijn bijvoorbeeld de uitstoot van haardvuur, het gebruik van anabole steroïden, drinken van hete dranken (hete thee en koffie bijvoorbeeld) en eten van bewerkt vlees. Ook is hier weer de mate van blootstelling aan deze factoren en stoffen belangrijk of er wel, of geen kanker wordt ontwikkeld en daarbij is het belangrijk om in je achterhoofd te houden dat er nog geen sluitend bewijs is of een bepaalde stof of factor kanker kan veroorzaken, maar wel dat er sterke aanwijzingen zijn.
• Categorie 2B: voor factoren en stoffen die binnen categorie 2B vallen is er ENIG bewijs dat deze factoren en stoffen kanker KUNNEN veroorzaken bij mensen, maar dit bewijs is niet erg sterk. Stoffen en factoren binnen categorie 2B zijn bijvoorbeeld cafeïnezuur (cafeïnezuur is een fenol en niet hetzelfde als cafeïne, maar een heel andere stof die voorkomt in dadels, pruimen en olijven), kaneel en abrikozen. Ook is hier weer de mate van blootstelling aan deze factoren en stoffen belangrijk of er MOGELIJK wel, of geen kanker wordt ontwikkeld en daarbij is het belangrijk om in je achterhoofd te houden dat er zeker nog geen overtuigend bewijs is of een bepaalde stof of factor kanker kan veroorzaken.
• Categorie 3: voor stoffen en factoren waarvoor geen bewijs is dat het kankerverwekkend is voor mensen.

Aspartaam wordt dus door het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek in categorie 2B geplaatst. Voor het eten van bewerkt vlees en het drinken van hete dranken en alcohol bestaat dus sterker bewijs voor mogelijke kankerverwekkende gevolgen, dan voor het consumeren van aspartaam. Toch blijft aspartaam een slechte reputatie houden. Een van de argumenten die wordt aangevoerd waarom aspartaam slecht is, is omdat door het consumeren van aspartaam formaldehyde ontstaat.

Aspartaam en formaldehyde

Formaldehyde kan schadelijk zijn voor je gezondheid. Formaldehyde ontstaat bij de verbranding van kaarsen, wierook en openhaarden. Formaldehyde komt echter ook van nature in je lichaam en ons voedsel voor. Als je dagelijks de aanbevolen hoeveelheid groente en fruit eet, krijg je waarschijnlijk meer formaldehyde binnen, dan door consumptie van aspartaam in light frisdranken.

En nu….

Hoewel in eerste instantie het er op lijkt dat je aspartaam moet verbannen, omdat het mogelijk kankerverwekkend is, geeft de indeling in van stoffen en factoren in verschillende categorieën een ander perspectief. Daarbij hebben we nog niet beschreven welke blootstelling aan aspartaam nog veilig is. Met andere woorden; hoeveel aspartaam zou je nog veilig consumeren. Diezelfde Wereldgezondheidsorganisatie van inderdaad het Internationaal Agentschap voor Kankeronderzoek stelt de veilige bovengrens voor aspartaaminname op 40 mg per kilogram lichaamsgewicht. Deze veilige bovengrens wordt overigens bepaald door een bepaalde stof in verschillende doseringen toe te dienen aan ratten, of muizen. Vervolgens kijkt men naar de dosering waarbij geen waarneembare problemen optreden. Daarna wordt deze dosering gedeeld door een veiligheidsfactor van 100. De veilige bovengrens voor aspartaam is dus 40 mg per kilogram lichaamsgewicht (dit is dus de waarde die al gedeeld is door de veiligheidsfactor van 100). Mooi denk je die getallen, maar hoeveel blikjes light frisdrank kan ik nu veilig drinken? Weeg je zo rond de 70 kg. Dan kun je dagelijks 2,8 gram aspartaam consumeren en dat zijn ongeveer 12 blikjes light frisdrank. We raden je echter aan de light frisdrankconsumptie niet uit de klauwen te laten lopen. Hou het bij maximaal 2 glazen per dag. Teveel frisdrank consumeren; ook de light-variant kan namelijk tanderosie veroorzaken en je went aan een zoete smaak. Afsluitend willen we zeggen dat als je een keer je boekje een beetje te buiten wil gaan, geniet dan ook echt. Geniet je volop van light drankje, dan is dat prima, maar voelt en smaakt het toch een beetje als surrogaat? Ga dan aub voor the full monty en kies de suikervariant en probeer er bewust van te genieten, maar wel met mate!