Niet alleen volwassenen maar ook kinderen, kunnen psychiatrische aandoeningen hebben. Bij kinderen zijn de meest voorkomende psychiatrische aandoeningen anders dan de meest voorkomende aandoeningen bij volwassenen. Voorbeelden van psychiatrische aandoeningen die veel bij kinderen voorkomen zijn autisme, ADHD, PDD-NOS, slaapproblemen, eetproblemen, depressie en gedragsproblematiek. Dit artikel behandeld alle emotionele stoornissen die bij kinderen voor kunnen komen.
Emotionele stoornissen bij kinderen
Ook bij kinderen kunnen emotionele stoornissen voorkomen. Emotionele stoornissen zijn stoornissen waarbij de aandoening gekarakteriseerd wordt door angst of depressie, door lichamelijke symptomen welke een expressie zijn van angst of depressie of door herhaling- of compulsief gedrag. Emotionele stoornissen komen veel voor onder kinderen. Meestal nemen ze in de loop van de tijd af in ernst waarna ze zonder rest verschijnselen voorbij gaan. In sommige gevallen zijn de emotionele stoornissen blijvend, dit betreft dan meestal een angst- of affectieve stoornis. Hieronder volgt een overzicht van alle emotionele stoornissen die bij kinderen kunnen voorkomen.
Angststoornis bij kinderen
Bij een angststoornis passen verschillende symptomen. Zie hiervoor het onderstaande overzicht:
- Angstgevoelens
- Fobieën
- Verlegenheid
- Gestoorde concentratie
- Gestoorde slaap
- Lichamelijke symptomen: -Misselijkheid – Braken – Buikpijn – Hoofdpijn – Stoelgang problemen
- Buitensporige afhankelijkheid
- Verlatingsangst
Angst gevoelens bij kinderen komen veel voor. Er is een dunne lijn wat betreft normale angst gevoelens en abnormale angstgevoelens. Angst gevoelens zijn abnormaal wanneer ze voor een significant probleem zorgen wat betreft het sociale functioneren van een kind. Angst gevoelens tijdens bepaalde leeftijdsfases is normaal. Jonge kinderen laten vaak angst voor vreemden en verlatingsangst zien. Op latere leeftijd kunnen ze fobische angsten hebben voor bijvoorbeeld dieren of het donker of sociale angsten. Kinderen die te lijden hebben onder een angststoornis maken deze verschillende fases ook door waarbij verlatingsangst en fobieën zich eerder ontwikkelen dan sociale angsten. Oorzakelijke factoren moeten vooral gezocht worden in omgevingsfactoren. Om het kind te helpen van zijn angstgevoelens af te komen is het belangrijk mogelijke oorzakelijke factoren te vinden en deze stressvolle gebeurtenissen te verminderen. Het kan helpen het kind over zijn problemen te laten praten en hem gerust te stellen. Ouders moeten het kind helpen meer zelfvertrouwen te krijgen en zijn angsten te overwinnen. Medicamenteuze behandeling met anxiolytica is maar zelden nodig en mag dan per keer maar enkele dagen gebruikt worden.
Verlatingsangst bij kinderen
Kinderen die last hebben van verlatingsangst, klampen zich vast aan de ouders en ervaren veel stress wanneer zij worden verlaten door hun ouders. Kinderen hebben vaak zorgen over de ouders wanneer deze niet bij ze zijn bijvoorbeeld dat een ouder ziek wordt of een ongeluk krijgt. Deze verlatingsangst kan ontstaan nadat het kind een angstige ervaring heeft doorgemaakt bijvoorbeeld een opname in het ziekenhuis van een ouder of een onzekere situatie in het gezin bijvoorbeeld een scheiding van de ouders. Verlatingsangst wordt vaak door de ouders in stand te houden door overbeschermend gedrag naar het kind toe. De behandeling van verlatingsangst bestaat uit verandering van het overbeschermende gedrag naar het kind toe en uit geruststelling van het kind.
Fobieën bij kinderen
Fobieën komen veel voor onder kinderen. Ze betreffen meestal insecten, dieren, het donker of de dood. Kinderen durven soms ook niet naar school te gaan. Fobieën bij kinderen gaan meestal vanzelf over wanneer ouders het kind op een geruststellende manier benaderen. Wanneer de fobieën niet vanzelf over gaan is gedragstherapie noodzakelijk.
Sociale angst bij kinderen
Er is sprake van sociale angst bij kinderen wanneer ze een abnormale angst vertonen bij vreemden.
Onverklaarde lichamelijke klachten
Lichamelijk onverklaarde klachten zijn lichamelijke klachten waarbij geen lichamelijke oorzaak wordt gevonden. Deze klachten worden vaak geassocieerd met stress en angst. Lichamelijke klachten die veel gezien worden zijn; buikpijn, hoofdpijn, pijn in de benen en misselijkheid. Klachten kunnen afnemen door uit te leggen dat de lichamelijke klachten echt zijn maar dat de oorzaak psychologische is, door stress te verminderen, het kind te stimuleren over de klachten te praten en wanneer de klachten erger of juist minder zijn en door het over gerelateerde problemen te laten praten. Bij pijnklachten is het belangrijk dat het kind afleiding heeft.
Herhalingsgedrag en compulsief gedrag
Herhalingsgedrag van kinderen kan bijvoorbeeld tellen van zijn of handelingen die telkens herhaald worden. Kinderen ervaren in tegenstelling tot volwassenen geen worsteling tegen het herhalingsgedrag. Herhalingsgedrag gaat meestal over zonder behandeling. Compulsief gedrag komt zelden voor bij kinderen. Wanneer het wel voorkomt is het vaak een onderdeel van een angststoornis of depressie. Om het compulsief gedrag te behandelen dienen de angststoornis of de depressie behandeld te worden.
Depressie bij kinderen
Het is normaal dat kinderen op bepaalde gebeurtenissen reageren met depressieve gevoelens. Ze voelen zich verdrietig en kunnen een gestoord eet- en/of slaappatroon hebben. Oudere kinderen kunnen, hoewel zelden, een depressieve stoornis ontwikkelen. Ze hebben hier een verhoogd risico op wanneer ze een 1e graads familielid met een depressie hebben. Kinderen met een depressieve stoornis, hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van een depressieve stoornis op volwassen leeftijd. De symptomen van een depressieve stoornissen zijn:
- Nergens zin in hebben
- Verminderde interesse en plezier in activiteiten die dat normaal wel opleveren
- Schuldgevoelens
- Verstoord eetpatroon
- Verstoord slaappatroon
Het is belangrijk de ouders goed te informeren over de stoornis. De ouders dienen het kind goed te ondersteunen. Stress bij het kind dient zoveel mogelijk vermeden te worden. Het kind moet gestimuleerd worden over zijn gevoelens te praten. Met deze maatregelen verdwijnt de depressieve stoornis meestal in de loop van de tijd. Is dit niet het geval, dan dient het gebruik van antidepressiva overwogen te worden. Na 9 maanden is 50% van de kinderen nog depressief.
Bronnen:
Michael Gelder, Richard Mayou and John Geddes, (2003) Psychiatry, Oxford University Press, Oxford