De dikke darm (colon), bouw, ligging en functies

Het laatste stuk van het maagdarmstelsel wordt gevormd door de dikke darm. De dikke darm bestaat uit  verschillende delen en is ongeveer 1,5 tot 1,8 meter lang. De dikke darm heeft als belangrijkste functie het absorberen van water en electrolyten en het voortstuwen van de darminhoud. De dikke darm eindigt in het rectum en de anus. De belangrijkste functie van het rectum en de anus is defecatie (ontlasting uitwerpen;poepen).

De bouw van de dikke darm

Het eerste gedeelte is de blinde darm (het caecum) met daaraan vast het wormvormig aanhangsel (appendix vermiformis). Vervolgens gaat het caecum over in de kanteldarm (het colon). Het colon bestaat uit een opstijgend deel (colon ascendens), een transversaal deel (colon transversum), een afdalend deel (colon descendens), het colon sigmoideum, de endeldarm (rectum) en de aars (canalis analis) (zie figuur 1). Op de wand van de dikke darm bevindt zich een slijmvlieslaag. In deze slijmvlieslaag bevinden zich diepe inzinkingen, ook wel crypten genoemd.

De anatomie van de dikke darm

Het laatste gedeelte van de dunnen darm, het terminal ileum, mondt uit in het eerste gedeelte van de dikke darm, het caecum (zie figuur 1). Het is een zakvormig gedeelte van de dikke darm wat ongeveer 6 tot 8 centimeter lang is. Aan de zijkant van de onderkant van het ceacum komt het wormvormig aanhangsel. Het wormvormig aanhangsel kan op verschillende manieren in de buikholte liggen. Het wormvormig aanhangsel is een zakvormig uitstulpsel van de dikke darm van ongeveer 6 tot 10 centimeter lang.

De functies van de dikke darm

De twee belangrijkste functies van de dikke darm zijn; het fungeren als reservoir voor de inhoud van de darm en het absorberen van water en elektroyten. De reservoirfunctie van de dikke darm wordt met name uitgeoefend door twee delen van de dikke darm. Het eerste gedeelte van de dikke darm wat fungeert als reservoir functie voor de darminhoud is het caecum en het opstijgende deel van het colon. Het tweede gedeelte van de dikke darm wat fungeert als reservoir is het rectum.

Per dag komt er ongeveer 500 tot 1500 milliliter brijachtige massa van verteerd voedsel in maag en in de darm in de dikke darm terecht. In de dikke darm wordt deze massa ingedikt. De massa wordt zover ingedikt dat er uiteindelijk van de 500 tot 1500 milliliter nog maar 100-200 milliliter overblijft.

De motiliteit van de dikke darm

Er vinden verschillende motiliteitsbewegingen plaats in de dikke darm. Er vinden in de dikke darm mengbewegingen plaats met sterke insnoeringen. Ook vinden er peristaltische golven plaats. Deze peristaltische golven zorgen ervoor dat de massa in de dikke darm zowel vooruit als achteruit in de dikke darm vervoerd kan worden. Het nut van een peristaltische golf die de massa in de dikke darm achteruit vervoerd is dat de massa vanuit het colon opgeslagen kan worden in het caecum. Als laatste is er ook nog een massabeweging van de dikke darm. De massabeweging vindt ongeveer 2 tot 3 keer per dag plaats. Het zorgt ervoor dat de inhoud van de dikke darm van het caecum naar het sigmoid wordt vervoerd.

Aandoeningen van de dikke darm

Er zijn verschillende aandoeningen van de dikker darm. Hieronder staan enkele aandoeningen die kunnen voorkomen in de dikke darm:

Bronnen

S. Silbernagel, A. Despopoulus, 2001, Atlas van de fysiologie, Sesam, Baarn
H. Fritsch, W. Kuhnel, 2007, Atlas van de anatomie, Inwendige organen, Sesam, Baarn
P. Kumar, M. Clark, 2002, Clinical Medicine, Saunders
K.L. Moore, A. F. Dalley, 1999, Clinically oriented Anatomy, Lippincott, Williams & Wilkins